به گزارش«رهوا».پژوهشگران دانشگاه لینشوپینگ سوئد از جمله دکتر مهرداد رفعت از بخش مهندسی بافتی با همکاری شرکت LinkoCare (که رفعت بنیانگذار و مدیرعامل آن است) توانستند با استفاده از یک ایمپلنت ویژه قرنیه که از کلاژن رده پزشکی به دست آمده از پوست خوک ساخته شده است، بینایی را به این گروه افراد بازگردانند.

دکتر مهرداد رفعت (سمت راست) از بخش مهندسی بافت دانشگاه لینشوپینگ سوئد در کنار نیل لگالی، استاد دانشگاه لینشوپینگ​

این ایمپلنت برای درمان افرادی که دچار بیماری‌ های قرنیه – خارجی‌ ترین لایه چشم که شفاف است – به کار رفته است. بیماری‌ های قرنیه میلیون‌ ها نفر را در سراسر جهان مبتلا می‌ کند و باعث مشکلات بینایی می‌ شود.

یک بررسی در سال ۲۰۱۶ نشان داد که شمار تخمینی ۱۲/۷ میلیون نفر در سراسر جهان در فهرست پیوند قرنیه قرار دارند که تنها درمان قطعی برای افراد دچار نابینایی قرنیه‌ ای است اما از هر ۷۰ نفر مبتلا به آن تنها یک نفر امکان جراحی پیوند قرنیه را پیدا می‌ کند. اغلب افراد نیازمند این جراحی که نیازمند اهدای قرنیه انسانی است، در کشورهای کم‌ درآمد و با درآمد متوسط در آسیا، آفریقا و خاورمیانه زندگی می‌ کنند.

اما این بررسی جدید که نتایج آن در ژورنال Nature Biotechnology منتشر شده است، می‌تواند یک راه‌ حل جدید و کمتر تهاجمی برای این مشکل ارائه دهد.

ایمپلنت‌ های قرنیه ساخته‌ شده با این روش جدید زیست‌ فناوری به ۱۴ نفر در هند و ایران داده شدند که از قبل نابینا بودند و ۶ نفر دیگر که در آستانه ی از دست دادن بینایی‌ خود بودند. دانشمندان فوراً نتایج امیدوارکننده‌ ی استفاده از این روش جدید را مشاهده کردند.

مزیت‌ های روش جدید نسبت به پیوند قرنیه

روش درمانی معمول پیوند قرنیه که در آن پزشکان باید با جراحی قرنیه اهدایی را در چشم بخیه بزنند، همچنین با خطر رد پیوند، عوارض مربوط به التیام، عفونت‌، آستیگماتیسم همراه است و به مراقبت طولانی مدت نیاز دارد. اما این روش جدید به پزشکان اجازه می‌ دهد ایمپلنت بدون اینکه نیازی به بخیه زدن باشد را با برشی با حداقل تهاجم یا با لیزر پیشرفته یا با دست درون قرنیه قرار دهند.

به گفته ی این پژوهشگران، در این شیوه بافت به سرعت بهبود پیدا می‌ کند و یک دوره ی هشت هفته‌ ای درمان با قطره‌ های چشمی مهار کننده ی ایمنی برای جلوگیری از رد شدن ایمپلنت کافی است. در حالی که در پیوند معمول قرنیه، داروهای مهارکننده ی رد پیوند باید برای چندین سال مصرف شوند.

این پژوهشگران می‌ گویند این گروه بیماران را به مدت ۲ سال تحت نظر داشتند و هیچ عارضه‌ ای در آن ها مشاهده نشد.

پیگیری این بیماران نشان داد که قرنیه‌ های جدید آن ها به حالت طبیعی بازگشته‌ اند و میزان بینایی آن ها در حدی مشابه با پیوند قرنیه ی معمول بهبود پیدا کرد. در پایان این بررسی، همه ی ۱۴ نفری که زمانی نابینا بودند، بینایی کامل خود را به دست آوردند و ۳ نفر آن ها به دید کامل ۲۰/۲۰ رسیدند.

این دانشمندان می‌ گویند بافت کاشتنی مهندسی‌ زیستی‌ شده کلید حل معضل جهانی نابینایی قرنیه‌ ای است.

این قرنیه‌ های ساخته‌ شده با مهندسی زیستی علاوه بر در دسترس‌ تر بودن نسبت به قرنیه‌ های اهدایی، برای مدت طولانی‌ تری هم نسبت به آن ها قابل‌ نگهداری هستند. این ایمپلنت‌ های قرنیه را می‌ توان به مدت ۲ سال نگه داشت در حالی که این مدت برای قرنیه‌ های اهدایی فقط ۲ هفته است. همچنین از آنجایی که این قرنیه‌ ها بسته‌ بندی شده و استریل هستند، بر خلاف قرنیه‌ های اهدایی در موارد شیوع ویروس‌ ها نیازی به آزمایش از لحاظ وجود عوامل بیماری‌ زا در آن ها ندارند.

البته پیش از تأیید رسمی این شیوه ی درمانی جدید، این پژوهشگران باید کارآزمایی بالینی بزرگ تری انجام دهند و آن ها می‌ خواهند کاربرد این شیوه را در بیماری‌ های چشمی دیگر  نیز آزمایش کنند.

مهرداد رفعت، پژوهشگر و کارآفرین دخیل در طراحی و تولید این ایمپلنت‌ ها می‌ گوید:‌«ما تلاش‌ های زیادی انجام داده‌ ایم تا همه ی افراد و نه فقط ثروتمندان به اختراع ما با قیمتی ارزان و به طور گسترده دسترسی داشته باشند. به همین دلیل از این فناوری می‌ توان در همه جای دنیا استفاده کرد.»

دکتر مهرداد رفعت کیست؟

دکتر مهرداد رفعت مدارک کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکتری خود را در رشته مهندسی شیمی و بیولوژی با گرایش مهندسی بیومتریال و بافت، از دانشگاه اوتاوای کانادا دریافت کرده است.

مهرداد رفعت بیش از ۵۰ مقاله تألیف کرده و ۵ اختراع نیز به نام وی ثبت شده است.

او به عنوان یکی از مخترعان اولین قرنیه ی بیومهندسی شده ی ساخته شده توسط دانشگاه های اوتاوای کانادا و لینشوپینگ سوئد، در سال ۲۰۰۸ جایزه اختراع NSERC را از دولت کانادا دریافت کرد.

او ۲ جایزه ی ارزشمند نیز از آژانس پژوهش اروپا دریافت کرده است: FP7 Marie Curie Incoming Fellowship Award (IIF) و FP7 Career Integration Grant.

دکتر مهرداد رفعت در کنار تحقیق و پژوهش به تدریس در دانشگاه نیز مشغول است و به عنوان رگولاتور تجهیزات پزشکی در وزارت بهداشت کانادا فعالیت دارد.

وی از بنیانگذاران شرکت LinkoCARE Life Sciences AB هم هست که یک استارتاپ و شاخه ای از دانشگاه لینشوپینگ سوئد است و بر روی تجاری سازی قرنیه های بیومهندسی شده تمرکز دارد.

دکتر مهرداد رفعت طی سال های فعالیت خود همکاری نزدیکی با پزشکان برتر سرتاسر دنیا در زمینه ی پیوند قرنیه های بیومهندسی شده در بیماران برای کمک به بازگرداندن بینایی آن ها داشته است.