افسردگی، خودکشی و اختلال روانی، مشکل فراگیر و تهدیدی برای صنعت بهداشت و درمان ایران است که سالانه میلیاردها تومان از رشد ناخالص ملی را هدر می دهد.

دیروز در نخستین جلسه محاکمه محمد علی نجفی، شهردار سابق تهران و متهم به قتل همسر دومش (میترا استاد)، نماینده دادستانی اعلام کرد که آقای نجفی، سابقه افسردگی داشته و این مشکل را درمان نکرده است.

اینکه یکی از دلایل ارتکاب به جنایت در ساختمان آرمیتا سعادت آباد، به خاطر پیشینه افسردگی و علاقه وی به خودکشی بوده است یا خیر مقوله ای است پیچیده که نظریه کارشناسی پزشکی قانونی نیاز دارد و باید روند دادگاه ها را در تیر ماه نود و هشت دنبال کرد تا سرنخ های جالب و جدیدی از این پرونده بدست آورد.

به هر حال، عقل سالم، در بدن سالم است و این روزها، سبک زندگی به گونه ای شده است که بدن سالم، نایاب و در نهایت، عقل سلیم نادر شده است.

پزشکان معتقدند که افسردگی، خطری جدی در میان سالمندان است که کیفیت زندگی آنان را تحت تاثیر قرار می دهد و از مهم ترین خطر های ابتلا به افسردگی، اقدام به خودکشی است.

روانشناسان بالینی عقیده دارند که افسردگی در دوره نوجوانی را باید جدی گرفت و با آن به صورت علمی و ریشه ای برخورد کرد. افسردگی و اعتیار در میان نوجوانان ایرانی در حال افزایش است و این ارتباطی به وضع تحصیلات و تمول افراد ندارد.

مهم ترین علل افسردگی

عوامل متعددی همچون استعداد ژنتیکی، عوامل بیولوژیکی، بیماری‌های جسمی، عوامل محیطی همچون مصرف مواد مخدر و انواع روان‌گردان‌ها، رویدادهای زندگی و عوامل استرس‌زا، درگیری‌های خانوادگی، طلاق، عدم حمایت عاطفی و احتیاج شدید به محبت دیگران، خشم‌های سرکوب شده و … در دوران نوجوانی می‌تواند در ایجاد افسردگی نقش داشته باشد.

براساس مطالعات کمی و پژوهش‌های انجام شده دو درصد از فرزندان زیر ۱۰ سال افسردگی را تجربه می‌کنند، این در حالی است که در افراد ۱۰ تا ۱۴ سال پنج تا هشت درصد و در برخی از شرایط تا ۲۰ درصد نیز گزارش شده است که معمولاً ۷۰ درصد این افراد درمان مناسبی را دریافت نمی‌کنند، زیرا نوجوانان برخلاف کودکان و بزرگسالان به جای گوشه‌گیری، از خود رفتارهای پرخاشگرانه نشان می‌دهند.

افسردگی پیش از بلوغ در پسران بیشتر بوده ولی افسردگی دوران بلوغ و نوجوانی در دختران دو برابر پسران شایع است.

محيطی كه ناشاد است و علائم شادی را در خود ندارد، نه‌تنها افرادی را كه در معرض ژن افسردگی هستند افسرده‌تر میكند، بلكه باعث میشود افرادی هم كه ژن افسردگی ندارند به افسردگی دچار شوند.»با توجه به اينكه ما جامعه افسرده‌ای داريم، آيا ممكن است كه اين افسردگی از طريق يادگيری به نسل‌های بعدی منتقل شود، لذا باید جدی گرفته شده و در مقولات پدافند غیر عامل، سرفصلی برای مقابله با آن به صورت اهبردی تنظیم شود.

اینکه ۱۴ میلیون مجرد بیکار در کشور داریم و و این روند همچنان در یک کانال صعودی پیش می رود و مسئولان فقط تماشاچی اوضاع هستند، یعنی تهدیدی جدی تر و مرگبار تر از حمله شیمیایی به ایران.

ایران، دومین کشور افسرده جهان؟

مدیر گروه بهداشت دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان معتقد است که ایران، دومین کشور افسرده جهان نیست و این را کاملا رد کرده و معتقد است که این مسئله به هیچ عنوان براساس مراجع و داده‌های ما صحیح نیست البته شاید آنچنان هم کشور شادی نباشیم ولی اینکه دومین کشور افسرده باشیم اصلا صحیح نیست.

علی اصغر اصغرنژاد می گوید: نخستین نشانه افسردگی کاهش میل جنسی است و از آن طرف نیز اولین نشانه برطرف شدن افسردگی افزایش میل جنسی است.

افسردگی در تمام آدم‌ها رخ می‌دهد و این افسردگی می‌تواند عملکرد آدم‌ها را مختل کند. مثلا یک مادر افسرده نمی‌تواند وظایف خود را در خانه انجام دهد و کسی هم که نتواند از خود مراقبت کند و افسرده شود حال اطرافیان خود را نیز به هم خواهد زد و به نوعی یک آلودگی از منظر روانپزشکی ایجاد می‌کند که نمونه‌های بارز آن را در کارتن‌خواب‌ها می‌توان مشاهده کرد.

افسردگی را باید درمان کرد نه این که با آن کنار آمد

استفاده از الکل، روابط زناشویی غیرشرعی از راه‌های نامناسب آرام‌کردن افراد افسرده است و قسمت اعظمی از ناسازگاری‌های خانواده‌ها نیز به این دلیل است که حال یک نفر در خانه خوب نیست و این حالت افسردگی را به دیگر اعضای خانواده تعمیم می‌دهد زیرا اکثر افراد فکر می‌کنند رفتارشان موجه است و دیگران مقصر هستند.

به هر حال مباحث اقتصادی در مواقعی چاره‌ای جز افزایش قیمت‌ها نیست ولی درخواست ما روانپزشکان از مسئولان کشور این است که اگر قیمتی افزایش یابد قبل از آن مردم را برای این افزایش قیمت آماده کنند. زیرا پدیده افزایش قیمت‌ها همیشه در کشور ما با بی‌اطلاعی و متعاقب آن استرس و در ادامه افسردگی مردم را در بر دارد.

کتاب هایی برای مقابه با افسردگی

• کتاب آموزش مهارت حل مساله بر اساس، افسردگی و سلامت روان دانش اموزان، نوشته حمید شیرانی، نشر سبز رایان گستر سال ۱۳۹۵
• کتاب افسردگی نوشته گروهی از مولفین، نشر با هدف،سال ۱۳۹۶
• کتاب افسردگی ، اضطراب و وسواس، ارزیابی و درمان، نوشته ندا ذنوبی، نشر زانکو، سال ۱۳۹۶
• کتاب اختلال روانی، اجتماعی، نوشته بنجامین ولمن،ترجمه امیر علی رجنی، نشر نوروزی سال ۱۳۹۸
• کتاب افسردگی، تالیف و ترجمه غلیرضا منجمی، نشر آزاد مهر سال ۱۳۸۸
• ‏‫کتاب افسردگی‬: راهنمای آموزش خانواده/ تالیف حمید افشار ، ویکتوریا عمرانی‌فرد ، صفا مقصودلو ؛ ویرایش ابراهیم افشار. ‏مشخصات نشر : ‏‫اصفهان‬‏‫: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی اصفهان، معاونت تحقیقات و فناوری‬‏‫ ، ۱۳۸۹.
• کتاب افسردگی، تاثیر شناخت در ابتلا به افسردگی، نوشته سید جلال یونسی، نشر قطره سال ۱۳۹۰