به گزارش«رهوا».قریب به یک ماه از روی کارآمدن جو بایدن در کاخ سفید می‌گذرد و آنگونه که پیداست، امریکایی‌ها نیز تعجیلی برای کاهش یا تعلیق تحریم‌های ضدایرانی ندارند، برخلاف باور جریان غربزده داخلی که القا می‌کردند به محض روی کارآمدن جو بایدن روابط تیره دو کشور رو به بهبودی خواهد گذاشت.

اما مجموع گفته‌های مقامات ارشد دولت کنونی نشان می‌دهد که عناصر سیاست خارجه دولت جو بایدن جهت رویارویی با جمهوری اسلامی ایران رونوشتی از سیاست‌های ضدایرانی دونالد ترامپ و باراک اوباماست.

«توسعه تحریم» و افزایش فشار‌های اقتصادی- سیاسی به جمهوری اسلامی ایران و موازی با آن ایجاد خط‌های ارتباطی جهت مذاکرات پنهانی با برخی عناصر غربزده داخلی مهم‌ترین راهکار اثربخشی است که جو بایدن و دولتمردان فعلی نیز به آن دل خوش کرده‌اند. اگرچه ایالات متحده در کنار تروئیکای اروپایی و برخی همپیمانان منطقه‌ای آن‌ها تلاش می‌کنند تعلیق برخی تعهدات برجامی توسط ایران را نقض برجام معرفی کنند و در جهت «اجماع‌سازی جهانی» علیه ایران گام بردارند، اما آنچه غرب را در رویارویی با جمهوری اسلامی ایران همچنان امیدوار به آینده نگه داشته است، کارکرد تحریم جریان غربزده داخلی جهت وادارسازی نظام برای چشم‌پوشی از قدرت هسته‌ای، موشکی و منطقه‌ای است.

علاقه غربزده‌ها به مذاکره و مواضع ضدایرانی امریکایی‌ها

به همان میزان که جو بایدن نسبت به کاهش تعهدات هسته‌ای توسط کشورمان موضعگیر‌های کمرنگ داشته است، سایر مقامات این کشور طی روز‌های اخیر مواضع پررنگ ضدایرانی اتخاذ کرده‌اند و به عنوان نمونه در یکی از آخرین مصادیق می‌توان به اظهارات سخنگوی وزارت خارجه امریکا اشاره کرد که می‌گوید: «هدف ما تنها این نیست که ایران به تعهدات هسته‌ای خود ذیل برجام بازگردد، بلکه ما می‌خواهیم از برجام به عنوان سکویی برای دستیابی به یک توافق گسترده‌تر که رفتار‌های ایران و برنامه موشکی‌اش را نیز پوشش دهد، استفاده کنیم.»

در مقابل طی یک ماه اخیر مقامات رسمی دولت کشورمان بار‌ها و به بهانه‌های مختلف از علاقه وافر و توصیف‌ناپذیر خود برای بازگشت امریکا به برجام و آغاز تعهدات فراگیر و فراخ ایران سخن به میان آورده‌اند. ابراز علاقه شدید طرف ایرانی و جزع و فزع آن‌ها برای احیای برجام بدون‌تردید یکی از عوامل بقای تحریم‌های ضدایرانی و اصرار امریکایی‌ها برای به کارگیری مجدد چنین سلاحی علیه جامعه ایرانی است.

به‌زعم نظام سلطه، به همان میزان که تحریم‌ها توانسته فشار بر جامعه ایرانی را افزایش دهد، به همان میزان نیز جریان غربزده توانسته جمهوری اسلامی ایران را برای عقب‌نشینی در برابر غرب مورد تهاجم و فشار قرار دهد.

لارنس دیویدسون، تحلیلگر امریکایی و استاد دانشگاه وست‌چِستر در همین باره می‌گوید: «ته مانده‌هایی از بی‌قانونی ترامپ هنوز در سیاست خارجی بایدن وجود دارد. می‌توانیم این را از نحوه بازی‌دادن ایران توسط او درک کنیم. اظهارات بلینکن درباره اینکه ایران ابتدا باید به برجام بازگردد، کودکانه است.» وی در ادامه ابراز می‌کند: «دولت بایدن به پیشنهاد ظریف درباره گام‌های همزمان برای بازگشت دو کشور به تعهدات برجامی نه گفت. عاقلان می‌توانند نیشخند‌های شبه‌ترامپ را بشنوند. با توجه به اینکه بایدن با برداشتن تحریم‌های ایران مخالفت کرد، آن‌ها دیگر تحریم‌های ترامپ نیستند. بایدن اکنون مالک این نمایش ترسناک است.»

اجماع‌سازی به سبک باراک

جو بایدن برخلاف تفکر جریان غربزده داخلی نه تنها آنی به برجام بازنگشته است بلکه کمترین و کوتاه‌ترین مواضع برجامی را نیز اتخاذ کرده است به طوری که طی یک ماهی که از روی کارآمدن وی در کاخ سفید می‌گذرد، وی نه تنها چراغ سبزی به جریان غربزده داخلی برای احیای برجام نشان نداده است بلکه همانطور که اشاره شد شروط دوازده‌گانه دونالد ترامپ را نیز به اشکال مختلف و توسط مقامات رسمی دولت خود به عنوان پیش‌شرط بازگشت به برجام مورد تأکید قرار داده است.

اما صبر و طمأنینه جو بایدن جهت موضعگیری شفاف و جامع نسبت به چگونگی بازگشت این کشور به برجام و عدم علاقه او به کاهش یا تعلیق برخی از تحریم‌ها (حداقل در کلام) نشان می‌دهد که وی علاقه‌مند است علاوه بر ترسیم اهداف ضدایرانی دونالد ترامپ به عنوان سرلوحه کار خود به سیاست «اجماع‌سازی باراک اوباما» نیز متمرکز شود. رایزنی‌های فشرده با همپیمانان اروپایی و حتی ایجاد دلگرمی در میان شرکای منطقه‌ای خود جهت رویارویی با جمهوری اسلامی ایران طی هفته‌های اخیر نشان می‌دهد که جو بایدن بیشتر از آنکه به فکر آن باشد که سیاست‌های ضدایرانی خود را در تریبون‌های رسمی جار بزند، علاقه‌مند است تا در خلوت دیپلماتیک بساط و شرایط «اجماع‌سازی بین‌المللی» علیه جمهوری اسلامی ایران را فراهم کند.

کمااینکه بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در گفتگو با «اینترفکس» با تأکید بر اینکه به‌جای «فشار حداکثری» علیه ایران از «دیپلماسی حداکثری» استفاده کنیم، می‌گوید: «برجام در وضعیت بحرانی قرار گرفته است و من به‌عنوان هماهنگ‌کننده برجام، تمام تلاش خود را برای حفظ آن به کار می‌گیرم. روسیه یک شریک مهم محسوب می‌شود. ما با تمامی اعضا و همچنین شرکای امریکایی در تماس و ارتباط هستیم که البته مسیر هموار و ساده نیست.» او همچنین در ادامه بیان می‌کند: «دولت جدید ایالات متحده به وضوح رویکرد جدیدی را اعلام کرده و طرف‌های برجام آماده مشارکت هستند. برجام بر اساس پایبندی ایران به تعهدات هسته‌ای در قبال لغو تحریم‌هاست. کشور‌های اتحادیه اروپا همچنان به تعهداتشان در قبال برجام پایبند خواهند بود. ضروری است که در چارچوب کمیسیون مشترک برجام از «فشار حداکثری» به سمت «دیپلماسی حداکثری» حرکت کنیم تا بتوانیم یک انگیزه مثبت ایجاد و بار دیگر اجرای کامل توافق توسط طرف‌ها از جمله ایران را تضمین کنیم. هدف نهایی همچنان بازگشت به اجرای کامل توافق هسته‌ای است.»