به گزارش«رهوا».اعلام خبر رونمایی از سامانه باور ۳۷۳ در روز بزرگداشت صنایع دفاعی در ۳۱ مردادماه خبری بود که از سوی امیر حاتمی وزیر دفاع کشورمان اعلام شد. اعلام رونمایی و ورود رسمی این سامانه به خدمت، پایان مسیر طولانی‌ای بود که صنایع دفاعی کشورمان برای مقابله با تحریم‌های یکجانبه علیه کشورمان پیموده‌اند تا ایران را به سطح قابل قبولی از لحاظ پدافندی برسانند. سرنگونی یک پهپاد جاسوسی امریکایی‌ها بر فراز مبارک‌کوه نشان داد که توانمندی این سامانه تا چه اندازه می‌تواند برای یک نظام دفاعی کشور حائز اهمیت باشد. حالا اضافه شدن سامانه باور ۳۷۳ به سامانه دفاعی کشور می‌تواند امیدی تازه برای مدافعان آسمان کشور باشد تا با تکیه بر توانمندی‌های بومی از هر گونه تجاوزی جلوگیری و آن را با یک تنبیه سخت روبه‌رو کنند.

داستان باور ۳۷۳ از تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران شروع شد؛ زمانی که شورای امنیت سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۶ ارسال هر گونه سلاح و فروش آن را به ایران ممنوع کرد. در پی این اقدام دو سال بعد روس‌ها از تحویل سامانه اس ۳۰۰ به ایران خودداری کردند.
قرارداد این سامانه بین ایران و روسیه در سال ۲۰۰۶ میلادی امضا شد و قرار بر این بود تا شش گردان پدافندی از این سامانه به ایران تحویل داده شود.

اس ۳۰۰ یک سامانه موشکی سطح به هوای دوربرد و خودکششی با قابلیت استفاده در تمامی ارتفاع‌هاست که در اواخر دهه ۱۹۷۰ توسط شرکت همکاری‌های صنعتی «آلماز» برای نیروی دفاع هوایی شوروی ساخته شد. مدل‌های مختلف این موشک در نامگذاری ناتو با نام‌های «سام ۱۰»، «سام ۱۲» و «سام ۲۰» شناخته می‌شوند.
اولین مدل این موشک با نام «S۳۰۰- P» برای نخستین بار در سال ۱۹۷۹ در شوروی عملیاتی شد، هرچند تکامل آن از سال ۱۹۶۹ به منظور ساخت موشک سطح به هوایی با برد ۷۵ کیلومتر که هم در نیروی زمینی و هم در نیروی دریایی استفاده شود، آغاز شده بود. این موشک در ابتدا برای رهگیری هواپیما‌ها و موشک‌های کروز ساخته شد و بعد‌ها توانایی رهگیری موشک‌های بالستیک نیز به آن افزوده شد.
این سامانه قرار بود تا توان دفاعی ایران در مقابل حملات احتمالی را بیمه کند که تحریم‌های تسلیحاتی همه چیز را بر هم زد. اگرچه در نهایت با مذاکرات برجام روس‌ها مجوز صدور این سامانه پدافندی را در سال ۲۰۱۵ به ایران صادر کردند، اما این مسئله آسیب‌پذیری اتکا به فضای خارجی را نشان داد.

باید خودمان بسازیم

سردار حجازی از مقامات ستاد کل نیرو‌های مسلح در خاطره‌ای به مسئله تحریم تسلیحاتی این سامانه اشاره کرده و از تأکید فرماندهی کل قوا بر ساخت بومی این سامانه در ایران خبر داد.
در پی این تأکید وزارت دفاع جمهوری اسلامی ایران کار ساخت سامانه‌ای را که بتواند به عنوان جایگزین یا مکمل سامانه اس ۳۰۰ عمل کند آغاز کرد. این سامانه برای اولین بار در سال ۹۵ با حضور حسن روحانی رونمایی شد و رئیس‌جمهور در این مراسم گفت: در شرایط امروز دنیا ورود اس۳۰۰ یک کلمه رمز است که بعد از سالیان دراز به آن و امکاناتی که الان داریم، رسیدیم.

در طول سال‌های گذشته نیز اخبار گوناگونی از تست این سامانه منتشر شد که نشان می‌دهد اجزای مختلف آن برای ورود به خدمت در حال آماده‌سازی است و حالا به نظر می‌رسد این انتظار طولانی به سر آمده است.

سامانه «باور ۳۷۳» از «اس ۳۰۰» هم کاراتر است

باور ۳۷۳ یک سامانه دوربرد است که از امکان هدف قرار دادن تهدید‌های هوایی در بیشترین فاصله ممکن برخوردار است. از جمله این سامانه‌ها در دنیا می‌توان به سامانه پاتریوت یا اس ۴۰۰ اشاره کرد.
سامانه باور ۳۷۳ از هر لحاظ پیشرفته‌تر از سامانه‌هایی همچون اس ۳۰۰ است، اما نکته قابل توجهی که این سامانه را از بقیه متمایز می‌کند «توانایی حمل و شلیک» انواع موشک‌ها در برد‌های مختلف است، به گونه‌ای که اگر اس ۳۰۰ در برخی موضوعات خلأ داشت، در طرح بومی این سامانه، این خلأ‌ها برطرف شده است و طراحی مفهومی بسیار خوبی روی آن انجام گرفته و در همین راستا «وزارت دفاع» در خصوص موشک‌های آن نیز پیش‌بینی کرده که این سامانه با دو یا سه نوع موشک در لایه‌های مختلف بتواند وارد عمل شود که با نگاهی به ویژگی‌های باور ۳۷۳ دقیقا مشخص می‌شود که در طراحی این سلاح دفاعی، ویژگی‌های برتر سامانه‌های مشابه ساخته شده در دنیا مورد مطالعه دقیق قرار گرفته و در نتیجه سامانه‌ای با امکانات متنوع از نظر مأموریتی پدید آمده که به طور خاص در مقایسه با سامانه اس ۳۰۰ مورد سفارش ایران، باور ۳۷۳ توانایی درگیری با اهداف متنوعی را دارد که این به دلیل ماهیت متفاوت تهدیدات پیش روی ایران در قیاس با روسیه است.

موشک صیاد ۴ روی سامانه «باور ۳۷۳» چه می‌کند

به نظر می‌رسد مهم‌ترین ابزار دفاعی این سامانه موشک صیاد ۴ است. موشک صیاد ۴ یک موشک پدافندی است که به نظر می‌رسد بردی بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ کیلومتر داشته باشد. این موشک از سامانه تغییردهنده بردار رانش استفاده می‌کند و می‌تواند اهداف را در بالاترین موقعیت خود در ارتفاع ۱۰۰ کیلومتری هدف قرار دهد.
این موشک برای اولین بار در سال ۱۳۹۴ به نمایش گذاشته شد و تاکنون اطلاعات بیشتری از آن منتشر نشده است. به نظر می‌رسد این موشک از سامانه‌های مربعی شکل و به شکل عمود پرتاب شود.
این موشک‌ها با استفاده از سامانه ذوالجناح حمل می‌شود. خودروی سنگین ذوالجناح به عنوان خودروی کشنده برای حمل لانچر‌های باور ۳۷۳ می‌باشد. این خودرو دارای پنج محور (۱۰چرخ) فعال است و قابلیت عبور از رودخانه تا عمق دو متر، حداکثر ظرفیت بار ۳۰تن، حمل محموله با طول ۱۰متر، حداکثر شیب روی ۳۵درصد، حداکثر شیب روی طولی ۲۰درصد، وزن خالص ۲۱ تن و سامانه تعلیق مستقل را داراست.

رادار معراج ۴ چشم تیزبین سامانه «باور ۳۷۳»

یکی از مهم‌ترین اجزای سامانه باور ۳۷۳ رادار معراج ۴ است. اخیراً اطلاعات جدیدی درباره رادار معراج ۴ منتشر شده است. اول اینکه این رادار تحت عنوان رادار متحرک تاکتیکی دوربرد هشدار زودهنگام سه بعدی و آرایه فازی فعال «M- ۴» توسط شرکت صاایران معرفی شده و باند کاری این رادار باند S معرفی و قابلیت شبکه شدن با رادار‌های برد متوسط و برد کوتاه از مشخصات این رادار اعلام شده است. گرچه تاکنون به طور رسمی اعلام نشده است ولی به احتمال زیاد این رادار یکی از اجزای سامانه پدافندی باور ۳۷۳ است. درصورت صحت این موضوع احتمالا این رادار نقشی همانند رادار «بیگ‌بیرد» خواهد داشت، یعنی هر آتشبار دارای یک رادار رهگیر و کشف هدف اختصاصی بوده و رادار معراج ۴ در سطح گردان و نه آتشبار فعالیت خواهد داشت و نقش کمکی برای رادار‌های کشف و رهگیر آتشبار‌ها خواهد داشت.

از دیگر مشخصات این رادار عبارتند از: قابلیت Burn through که در این متد به منظور مقابله با اخلالگرها، توان رادار در جهت مقابله با اخلالگر متمرکز می‌شود.
قابلیت SLB و SLC که این دو ویژگی باعث حذف سیگنال‌های اخلالگر می‌شود که به صورت جانبی به آنتن تابیده شده‌اند. نحوه ایجاد این قابلیت در رادار به این صورت است که تعدادی آنتن جانبی به آنتن اصلی افزوده می‌شود تا سیگنال‌های مزاحم را حذف کند. به این آنتن‌های جانبی اصطلاحاً گلبرگ گفته می‌شود. قابلیت پرش فرکانسی از دیگر ویژگی‌های این رادار است که به منظور مقابله با اخلالگر‌های فعال و ادوات جنگال غیرفعال استفاده می‌شود. در این ویژگی رادار با آنالیز امواج اخلالگر حاضر در محیط بهترین فرکانس کاری را انتخاب می‌کند.
قابلیت فشرده‌سازی پالس‌ها دیگر ویژگی این رادار است که باعث می‌شود کشف و آنالیز سیگنال‌های رادار برای اخالگر‌های دشمن دشوارتر شود، در نتیجه این رادار در دسته رادار‌های با احتمال کشف پایین یا همان LPI قرار می‌گیرد.

قابلیت CFAR و Clutter Map دیگر ویژگی این رادار است که به منظور حذف تاثیرات حاصل از نویز‌های زمینه و تغییرات در این نویز‌ها و قابلیت SLL پایین استفاده می‌شود، این ویژگی که تحت عنوان رادار با تراز گلبرگ کناری پایین هم معرفی می‌شود به این مفهوم است که پراکندگی انتشار رادار به زاویه‌های جانبی کم بوده و در نتیجه مقاومت رادار در برابر تسلیحات ضدتشعشع و همچنین ادوات جنگ الکترونیک پسیو بیشتر می‌شود.
قابلیت فعالیت در حالت پالس داپلر نیز از ویژگی‌هایی است که به منظور مقابله با اخلالگر‌هایی مثل فریب‌دهنده‌های راداری به کار می‌رود.