به گزارش«رهوا».بایدن همزمان با تصرف کابل به دست طالبان ۳۶ ساعت تمام به تماس تلفنی نخست‌وزیر انگلیس نزدیک‌ترین متحد اروپایی خود جواب نداده؛ تحولی که نشان می‌دهد با همه زد و بند‌های پشت پرده امریکا با طالبان در دوحه و جا‌های دیگر، سقوط کابل چقدر برای امریکایی‌ها غیر قابل پیش‌بینی بوده است. حالا به فاصله هشت روز از سقوط کابل و فرار اشرف غنی، شرایط خروج اتباع غربی و وابستگان آن‌ها در فرودگاه کابل به قدری پیچیده شده که وزیر دفاع انگلیس می‌گوید هیچ کشوری نخواهد توانست ظرف فرجه ۹ تا ۱۰ روز آینده همه افراد مورد نظرش را از افغانستان خارج کند. در مسکو، پکن و به خصوص تهران، تحلیل غالب از وضع افغانستان این است که شرایط به نفع مثلث سه‌گانه ایران، روسیه و چین تمام نخواهد شد، ولی دیروز تونی بلر، نخست‌وزیر سابق انگلیس که نقش ویژه‌ای در لشکرکشی به افغانستان داشت این نحوه خروج امریکا را «غم‌انگیز، خطرناک و غیرضروری» توصیف کرد. وی گفته ایران، روسیه و چین از شرایط افغانستان بهر خواهند برد.

به گزارش «جوان»، دیمیتری ژیرنوف، سفیر روسیه در کابل دیروز گفت که طالبان از روسیه خواسته برای برقراری گفتگو‌های سیاسی و توافق با جبهه موسوم به شمال مستقر در دره پنجشیر کمک کند. ژیرنوف در گفتگو با کانال روسی «سالاویوو لایو» گفته که در افغانستان فقط منطقه پنجشیر مانده است که تحت کنترل طالبان قرار ندارد و به همین دلیل یک مقام ارشد گروه طالبان به سفارت روسیه در کابل آمده و از مسکو برای برقراری گفتگو‌های سیاسی میان طالبان و نمایندگان منطقه پنجشیر کمک خواسته است. به گفته سفیر روسیه، گروه طالبان می‌خواهد این مسئله را به‌طور متمدنانه حل و فصل کند. مقام طالبان هم که به سفارت روسیه مراجعه کرده، گفته که مسکو از اعتبار بالایی در میان گروه‌های سیاسی افغانستان برخوردار است. چنین مسئله‌ای را «دومینیک راب» وزیر خارجه انگلیس هم روز یک شنبه مطرح کرد و به جز روسیه، از چین هم خواست که بر گروه طالبان اعمال نفوذ کنند: «ما می‌خواهیم کشور‌هایی را که نفوذ تعدیل‌کننده بالقوه‌ای [بر طالبان]دارند مانند چین و روسیه، کنار هم جمع کنیم، فارغ از اینکه این امر هر چقدر هم ناخوشایند باشد.»‌البته درخواست وزیر خارجه انگلیس برای کمک روسیه و چین، عمدتاً به مسئله خروج اتباع غربی و همچنین افغانستانی‌هایی برمی‌گردد که این روز‌ها با تجمع در فرودگاه کابل، به دنبال خروج از افغانستان هستند و طبق توافقات با طالبان، برای این کار، فقط یک فرجه ۹ تا ۱۰ روزه دارند. وزیر دفاع انگلیس گفته که بار‌ها گفته‌ام که هیچ کشوری نمی‌تواند تمام کسانی را که می‌خواهد از افغانستان خارج کند و این مایه تأسف عمیق همگی ما در ناتوست: «هیچ‌کس نمی‌خواهد ۲۰ سال جانفشانی اینطور به پایان برسد.» دومینیک راب گفته که اگر جدول زمانی امریکا باقی بماند، ما دیگر زمانی برای تخلیه اکثریت مردمی که آنجا منتظر مانده‌اند، نداریم. ما هواپیما داریم و تنها زمان می‌خواهیم. شاید امریکایی‌ها اجازه پیدا کنند بیشتر بمانند و اگر چنین اقدامی کنند، از حمایت کامل ما برخوردار خواهند شد. «جوزف بورل» کمیسیونر سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم گفته که تکمیل خروج از افغانستان تا ۳۱ آگوست (۹ شهریور) غیرممکن است.

۳۶ ساعت سردرگمی کامل بایدن
شرایط در فرودگاه کابل برای غربی‌ها و وابستگان افغانستانی آن‌ها به قدری نامناسب است که شبکه اسکای‌نیوز روز یک شنبه به نقل از وزارت دفاع انگلیس گزارش داد، هرج و مرج اطراف فرودگاه کابل منجر به کشته شدن هفت تن شده است. برخی منابع تعداد کشته‌شدگان را تا ۲۰ نفر نیز اعلام کرده‌اند. چنین وضعیت نابسامانی نشان می‌دهد که سقوط کابل و فرار اشرف غنی، تنها ۱۱ روز بعد از شروع کمپین طالبان برای تصرف شهر‌های بزرگ، چقدر برای طرف‌های غربی حتی خود امریکا غیر قابل پیش‌بینی بوده است. ژنرال مارک میلی، رئیس ستاد مشترک ارتش امریکا روز جمعه در گفتگو با خبرنگاران گفته بود که من یا هیچ یک از ما هیچ چیز را مشاهده نکردیم که نشان‌دهنده فروپاشی این ارتش و این دولت در ۱۱ روز باشد. دیروز هم روزنامه نیویورک پست از قول منابع آگاه نوشت که بوریس جانسون، نخست‌وزیر انگلیس از صبح دو شنبه هفته قبل که طالبان کابل را تصرف کرد، تلاش کرده با جو بایدن، رئیس‌جمهور امریکا تلفنی تماس بگیرد، اما تا ساعت ۲۲ روز سه شنبه (یعنی بیش از ۳۶ ساعت) نتوانسته با او حرف بزند. جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی امریکا بعدازظهر سه شنبه اولین روز بعد از سقوط کابل به دست طالبان تأیید کرده بود که بایدن هنوز با هیچ‌یک از مقام‌های ارشد دولت‌های غربی درباره فاجعه پیش آمده در افغانستان صحبتی نکرده است. روزنامه دیلی‌تلگراف گفته که این ۳۶ ساعت همان زمانی بوده که افغان‌ها به سمت فرودگاه کابل هجوم بردند تا سوار هواپیما‌هایی شوند که افغانستان را ترک می‌کرد و وقتی جانسون در نهایت موفق شده با بایدن تماس بگیرد، به او گفته که دستاورد‌های افغانستان را به این راحتی از دست ندهد، در حالی که بایدن روز دو شنبه گفته بود مأموریت امریکا در افغانستان هرگز با هدف «ملت‌سازی» نیست.

فرزند احمد شاه مسعود: اگر صلح شود…
انتقاد‌ها از بایدن در داخل و خارج امریکا برای چنین خروج سراسیمه‌ای از افغانستان در حال تشدید شدن است. در حالی که شماری از نمایندگاه کنگره خود را برای استیضاح احتمالی بایدن آماده می‌کنند، «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور قبلی امریکا برای چندمین بار طی روز‌های اخیر گفت که تحولات اخیر در افغانستان شکست بزرگ سیاست خارجی دولت فعلی امریکا و یک شکست بزرگ نظامی است که نشان‌دهنده بی‌کفایتی واشنگتن است. مایک پمپئو، وزیر خارجه ترامپ هم در مصاحبه‌ای با شبکه فاکس‌نیوز گفت: «صریحاً بگویم آنچه امروز جو بایدن، رئیس‌جمهور امریکا گفت اوضاع را بدتر کرد.» تازه‌ترین اظهارنظر مربوط به تونی بلر، نخست‌وزیر سابق انگلیس است که نقش عمده و هماهنگی با دولت وقت جورج بوش برای حمله به افغانستان برای ساقط کردن طالبان داشت. بلر دیروز خروج نیرو‌های امریکایی را محکوم کرد، آن را «غم انگیز، خطرناک و غیرضروری» خواند و آن را در ادامه شعار نامطلوبی دانست که مبنای آن پایان دادن به «جنگ بی‌پایان» بود. بلر گفته که خروج نیرو‌های متحد باعث تشویق گروه‌های جهادی خواهد شد و تأکید کرده که عدم مشورت با انگلیس قبل از خروج نشان از افول قدرت ما در صحنه جهانی دارد او تأکید کرده که روسیه، چین و ایران از این فرصت سود خواهند برد. در حالی که غالب تحلیل‌ها در تهران، مسکو و پکن از نگرانی درباره تبعات سقوط کابل حکایت دارد، موضع‌گیری بلر اولین اظهارنظر از این نوع، به شمار می‌آید. این موضع، با تلاش‌ها برای میانجیگری مسکو در مسئله دره پنجشیر همزمان شده است. دیروز سفیر مسکو در کابل در شرایطی از درخواست طالبان برای میانجیگری میان طالبان و رهبران مستقر در دره پنجشیر خبر داد که یک منبع در گروه طالبان هم به شبکه الجزیره گفته که این گروه به زودی هیئتی را به دیدار با احمد مسعود خواهد فرستاد. این مسئول عالی‌رتبه طالبان همچنین گفت که این هیئت قرار است در دیدار با احمد مسعود ضمانت‌هایی را که می‌خواهد به او بدهد و کانال‌های ارتباطی میان طالبان و احمد مسعود باز شده است. احمد مسعود، پسر احمد شاه مسعود هم در مصاحبه با الشرق‌الاوسط گفته که آماده است در صورتی که شرایط برای صلح و امنیت در کشور فراهم شود، از خون پدرش که دو روز قبل از حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ ترور شد، بگذرد. او گفته که ما آماده گفتگو با طالبان هستیم و خبر الجزیره را هم به طور تلویحی تأیید کرده و گفته که تماس‌هایی با این گروه داریم. فرزند احمد شاه مسعود که حالا چهره‌هایی مانند امرالله صالح، معاون ضد طالبانی اشرف غنی را هم در کنار خود دارد، می‌گوید: «ما آماده تشکیل دولتی فراگیر با طالبان از طریق مذاکرات سیاسی هستیم. اما آنچه قابل قبول نیست تشکیل دولت افراط‌گرا در افغانستان است که تهدید خطرناکی نه فقط برای افغانستان بلکه برای تمام منطقه و جهان است.»

دیدار کرزی- عبدالله با طالبان
دیروز همزمان با انتشار خبر تلاش‌های برای میانجیگری بر سر پنجشیر، طالبان با نشر یک ویدئو از اعزام کاروان نظامی خود برای تصرف پنجشیر خبر داد. هرچند جزئیات بیشتر در این باره منتشر نشده، ولی شیخ «محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» وزیر امور خارجه قطر که پیش از این میزبان گفتگو‌های دوحه برای صلح با طالبان بوده، در گفتگو با شبکه «سی‌ان‌ان» گفته که نمی‌توانیم واکنش طالبان را پیش‌بینی کنیم. او در عین حال گفته که دوحه در حال رایزنی با رهبران طالبان برای یافتن یک راه‌حل جامع در افغانستان است. همزمان، عبدالله عبدالله، رئیس شورای عالی مصالحه ملی در صفحه فیس‌بوک خود از ملاقات با مقام‌های طالبان خبر داده و نوشته که این ملاقات درباره اوضاع جاری، تأمین امنیت مردم، شکل‌گیری روند سیاسی فراگیر و جامع و احترام به ارزش‌های ملی بحث‌های مفید صورت گرفت: «با اعضای دفتر سیاسی طالبان؛ شهاب‌الدین دلاور، عبدالسلام حنفی، خیرالله خیرخواه و عبدالرحمان فدا با حضور حامد کرزی رئیس‌جمهور پیشین، فضل‌الهادی مسلمیار، عطاءالرحمان سلیم، ادیب فهیم و شمار دیگر از بزرگان قومی و چهره‌های سیاسی دیدار و گفتگو داشته‌ایم.» محمد نعیم، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان نیز این ملاقات را تأیید کرده و گفته که این گفتگو‌ها درباره شکل نظام جدید افغانستان انجام شده است. گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی افغانستان نیز در گفتگو با رسانه‌ها گفته که مذاکرات رسمی بین رهبران سیاسی افغانستان و طالبان برای تشکیل دولت جدید با ورود رهبران طالبان به کابل به زودی آغاز می‌شود. وی افزود: نشانه‌هایی مبنی بر اینکه طالبان می‌خواهد یک دولت فراگیر ایجاد کند، وجود دارد. دیدار‌های اخیر با هیئت طالبان در چارچوب گفتگو‌های رسمی نیست.