به گزارش«رهوا».انتقاد‌های تند و تیز از نحوه برخورد امریکایی‌ها با توافق هسته‌ای ایران، هرچند بسیار دیرهنگام در حال تشدید شدن است. یک روز بعد از هشدار محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران درباره احتمال خروج ایران از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT)، سرگئی ریابکف، معاون وزیر امور خارجه روسیه دیروز درباره ارجاع موضوع توافق هسته‌ای ایران به شورای امنیت، یعنی همان روندی که اروپاییان با فعال کردن مکانیسم ماشه شروع کرده‌اند، هشدار داده و گفته است: «چنین اقدامی ممکن است عواقبی فاجعه‌بار داشته باشد و اکنون در برهه حساسی قرار داریم و همه باید مراقب بوده و عملکردشان را تعدیل کنند.» البته ریابکف بخشی از پیکان انتقاد خود را هم به سمت ایران نشانه گرفته و در گفتگو با خبرگزاری اسپوتنیک می‌گوید: «ما به ایران راجع به اقدامات حساب نشده بر حسب حفظ تعهدات جمهوری اسلامی ایران در معاهده NPT هشدار می‌دهیم. ما بر این باوریم که دلیلی برای مطرح کردن چنین مسئله‌ای وجود ندارد.» ریابکف گفته است: «ما از ایران می‌خواهیم که به تعهداتش نسبت به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در توافق پادمانی و تعهداتش در پروتکل الحاقی پایبند باشد. همکاران ایرانی از موضع ما به خوبی باخبر هستند.» ریابکوف از ایران خواسته که «بهانه‌ای برای تشدید اوضاع» به کسانی ندهند که سعی دارند امروز اوضاع را در منطقه بی‌ثبات کنند.

انتقاد‌های کم‌سابقه
محمدجواد ظریف روز دو شنبه در واکنش به فعال شدن مکانیسم حل اختلاف برجام موسوم به مکانیسم ماشه از طرف تروئیکایی اروپایی، آن را بلاوجه خواند و هشدار داد: «اگر اروپایی‌ها اقدام دیگری انجام دهند، طبق نامه رئیس‌جمهور در اردیبهشت ۱۳۹۷، موضوع خروج ایران از NPT مطرح می‌شود.» دولت‌های اروپایی هنوز به هشدار ظریف واکنش مستقیم نشان نداده‌اند، ولی این هشدار، دست‌کم از این جهت که کمیسیونر تازه‌کار سیاست خارجی اتحادیه اروپا را به فکر منتفع کردن ایران از برجام انداخته، قابل توجه است. بورل در اظهارنظری کم‌سابقه در گفتگو با اشپیگل گفته است: «ایران پس از خروج یکجانبه امریکایی‌ها از توافق هسته‌ای، خیلی صبوری کرد، اما در نهایت، پاداش این شکیبایی‌اش را دریافت نکرد.»‌بورل تأیید کرده که «ایران از منافع اقتصادی برجام بهره‌مند نشده» و ۵۴ ماه بعد از اجرای توافق هسته‌ای گفته است: «باید ترتیبی دهیم توافق هسته‌ای، ثمرات اقتصادی داشته باشد که ایران به حق، انتظارش را دارد.» بورل هرچند یک بار دیگر تأکید کرده که ساز و کار حل اختلاف برجام «هدفش از سرگیری دوباره تحریم‌های ایران نیست»، ولی هشدار داده است: «این خطر وجود دارد که اقدام سه کشور اروپایی به فعال کردن «ساز و کار حل اختلاف» موجب مرگ توافق هسته‌ای شود.»‌بورل معتقد است: «کاهش تعهدات برجامی ایران، هنوز به معنای آن نیست که این کشور توافق را واقعاً نقض کرده است.» کمیسیونر سیاست خارجی اتحادیه اروپا، به طور غیرمستقیم خواستار فعال شدن «قانون مقابله با تحریم» شد که در جریان مناقشه بر سر تحریم‌های کوبا، ایران و لیبی در سال ۱۹۹۶ اروپاییان آن را تصویب کرده بودند. وی گفت: «وقتی امریکا تحریم‌هایش را افزایش می‌دهد، لازم است اروپا نیز ابزار‌هایی را به‌کار بگیرد تا شرکت‌های اروپایی امکان تجارت با ایران را داشته باشند.»

مشاور دبیرکل: آقای ترامپ همه ما را به خطر انداخته‌اید
همزمان، انتقاد‌ها از رویکرد امریکا در برخورد با ایران و همچنین توافق هسته‌ای ایران، در حال تشدید شدن است. جفری سکز، مشاور دبیرکل سازمان ملل در گفتگو با فرانس ۲۴ به ترور سردار قاسم سلیمانی اشاره کرده و می‌گوید: «آقای ترامپ، شما درباره ایران اشتباه می‌کنید و در حال به خطر انداختن همه ما هستید. شما نمی‌توانید در کاخ سفید بنشینید و دستور ترور یک رهبر ایرانی را صادر کرده و فکر کنید که امری عادی است و ما هم از آن حمایت خواهیم کرد.» مشاور دبیرکل سازمان ملل همچنین گفت: «کشور‌های اروپایی در دفاع از توافق هسته‌ای به طور ناراحت‌کننده‌ای منفعلند.»‌جفری اسکز درباره تنش‌های اخیر میان تهران و واشنگتن با اشاره به توافق هسته‌ای که هدف آن متوقف شدن برنامه هسته‌ای ایران و بازگرداندن روابط عادی بود، گفت: «اروپا تاکنون از این توافق حمایت کرده است، اما امریکا تحت رهبری ترامپ به این توافق نه گفت. این وضعیت ما را به آستانه جنگ کشانده است.» او گفت: «ایران تا حد زیادی در اثر تحریم‌های امریکا تحت فشار بوده و اروپا هیچ کاری نکرده است و ایران تصمیم می‌گیرد که از توافق پیروی نکند. اروپا هم نه به ترامپ بلکه به ایران ابراز نارضایتی می‌کند و می‌گوید که باید از توافق پیروی کند، اما در واقع موضوع این است که اروپا باید بتواند به ترامپ بگوید که دست از زورگویی بردارد؛ بگوید که ما این توافق جهانی را با ایران می‌خواهیم و اگر تو نمی‌خواهی به خودت ارتباط دارد.»‌مشاور گوترش با اشاره به اینکه در وضعیت موجود ما به یک رویکرد جامع، آگاهانه و مشارکتی احتیاج داریم، رفتار دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا را یک زورگویی غیرقابل قبول خواند که برخلاف منشور سازمان ملل، منافع اروپا و منافع جهان است. همچنین کریس مورفی، سناتور دموکرات امریکایی در یک رشته توئیت به ارزیابی عملکرد دونالد ترامپ در عرصه سیاست خارجی طی سه سال ریاست جمهوری او پرداخت و به شدت از این سیاست‌ها انتقاد کرد. وی در یکی از پیام‌های خود درباره سیاست ترامپ درقبال ایران نوشت: تشدید اوضاع کورکورانه ترامپ سبب شده؛ ۱- ایران برنامه هسته‌ای‌اش را از سر بگیرد، ۲- ایران در عراق، سوریه و یمن قوی‌تر شود، ۳- ما را در آستانه وقوع یک جنگ قرار دهد. این سناتور برجسته امریکایی افزود: تمامی این‌ها برای هیچ چیز بوده است. درحالی‌که توافق هسته‌ای کارساز بود، اما ترامپ آن را پاره کرد، تنها به این دلیل که امضای اوباما پای آن بود.