مجله حبری «رهوا».ویروس کرونا به کابوس این روزهای مردم دنیا تبدیل شده.

در حالی که چین، مرکز شیوع بیماری، یکی از سخت ترین دوره های خود را تجربه می کند، هر روز به تعداد مبتلایان این ویروس در کشورهای مختلف دنیا هم افزوده می شود. با شیوع سریع ویروس کرونا در دنیا، سازمان جهانی بهداشت روز پنجشنبه اعلام وضعیت اضطراری کرد.

در ایران هم گرچه در روزهای گذشته شایعاتی در مورد شناسایی مواردی از ابتلا به این بیماری در شهرهای مختلف کشور وجود داشت، اما وزارت بهداشت روز جمعه اعلام کرد هیچ فردی در ایران به ویروس کرونا مبتلا نشده. با این حال، مسئولان وزارت بهداشت احتمال ورود این بیماری به کشور را رد نکرده اند. به همین دلیل لازم است از همین حالا آگاهی لازم را در مورد این بیماری پیدا کنیم تا خود را از خطرات آن حفظ کنیم.

در ادامه درمورد نشانه ها و نحوه پیشگیری از بیماری کرونا صحبت خواهیم کرد و به تمام سؤالات احتمالی شما درباره ی این بیماری پاسخ خواهیم داد.

ویروس کرونا چیست؟

ویروس های کرونا خانواده ای از ویروس ها هستند که باعث بیماری در حیوانات می شوند. هفت نوع از این ویروس ها، از جمله ویروس جدیدی که این روزها دنیا را درگیر خود ساخته، از حیوانات به انسان انتقال پیدا کرده اما اغلب آن ها فقط عوارضی شبیه به سرماخوردگی داشته اند.

دو نوع از ویروس های کرونا یعنی نشانگان تنفسی خاورمیانه یا همان مرس (MERS) و سندرم حاد تنفسی یا همان سارس (SARS) شدت بسیار بیشتری داشتند، به طوری که از سال ۲۰۰۲ بیشتر از ۱،۵۰۰ نفر بر اثر این دو بیماری جان خود را از دست داده اند.

ویروس جدید که به ویروس کرونای ووهان (۲۰۱۹-nCoV) مشهور است هم از انواع خطرناک تر این خانواده محسوب می شود.

گرچه آمار قربانی های ویروس کرونای ووهان از مرس یا سارس کمتر است اما ویروس کرونای ووهان هم تهدیدی جدی محسوب می شود.

نشانه های ویروس کرونا چیست؟

طبق اعلام سرویس سلامت همگانی بریتانیا و سازمان جهانی بهداشت نشانه های ویروس کرونای ووهان عبارتند از:

• احساس خستگی
• سخت نفس کشیدن
• بالا بودن دمای بدن
• سرفه و/ یا گلو درد

این نشانه ها شبیه به دیگر بیماری های تنفسی از جمله سرماخوردگی و آنفولانزا هستند. بنابراین اگر این نشانه ها را دارید این نکات را مدنظر داشته باشید:

• آیا ظرف ۲ هفته ی گذشته سفری به مناطق پر ریسک داشته اید؟
• آیا با کسی که این نشانه ها را دارد در تماس بوده اید؟

نشانه های ویروس کرونا چه زمانی بروز پیدا می کند؟

نشانه های این بیماری ظرف ۲ تا ۱۰ روز بعد از ابتلا به ویروس پدیدار می شود.

شواهدی هم – گرچه هنوز تأیید نشده – وجود دارد مبنی بر اینکه ممکن است فرد به این ویروس مبتلا شده باشد اما هیچ نشانه ای از بیماری را نداشته باشد و با این وجود ویروس را به دیگران انتقال دهد.

اگر همینطور باشد این مسأله کار کنترل این ویروس را به میزان قابل توجهی دشوارتر خواهد کرد.

چه زمانی باید درخواست کمک پزشکی کنیم؟

اگر ظرف ۲ هفته ی گذشته به چین یا دیگر مناطق آلوده به این ویروس رفت و آمد داشته اید، یا با کسی که علائم این بیماری را دارد در تماس بوده اید، با اورژانس تماس بگیرید.

مستقیماً به مطب پزشک یا بیمارستان نروید چون اگر به ویروس مبتلا باشید این ریسک وجود دارد که آن را به دیگران هم انتقال دهید.

ویروس کرونا چطور سرایت پیدا می کند و چگونه می توانیم از خود در برابر آن محافظت کنیم؟

شستشوی دست ها اولین و مهم ترین روش پیشگیری از این بیماری است.

همچون ویروس های سرماخوردگی و آنفولانزا، ویروس کرونای ووهان هم از طریق قطرات کوچکی انتشار پیدا می کند که هنگام سرفه یا عطسه در محیط پخش می شوند. این قطرات کوچک روی سطوح مختلف می نشینند، به این ترتیب روی دست های دیگران قرار می گیرند و بیشتر پخش می شوند. شما زمانی به ویروس مبتلا می شوید که دست های آلوده ی خود را به دهان، بینی و چشم های خود بمالید.

این بدان معنی است که مهم ترین کاری که برای محافظت از خود می توانید انجام دهید این است که دست های خود را تمیز نگه دارید. برای این منظور، دست های خود را به طور مرتب با آب و صابون دست کم به مدت ۲۰ ثانیه بشویید یا با استفاده از ژل های ضدعفونی کننده تمیز کنید.

علاوه بر این، سعی کنید از زدن دست های نشسته ی خود به دهان، بینی و چشم هایتان خودداری کنید، یعنی همان اشتباهی که تحقیقات نشان داده ما در طول یک ساعت نزدیک به ۱۵ بار به طور ناخودآگاه مرتکبش می شویم.

نکات مهم دیگری هم هست که برای پیشگیری از این بیماری باید در نظر داشته باشید:

• همیشه یک ژل ضدعفونی کننده ی دست به همراه داشته باشید تا هر زمان که خواستید بتوانید به راحتی دست های خود را تمیز کنید.
• همیشه قبل از خوردن غذا دست های خود را بشویید.
• در مکان های شلوغ و عمومی مثل وسایل نقلیه ی عمومی به ویژه مراقب باشید که بعد از تماس با سطوح مختلف، دست خود را به صورت تان نزنید.
• همیشه دستمال کاغذی به همراه داشته باشید تا هر زمان که سرفه یا عطسه می کنید از آن استفاده کنید و دستمال را حتماً با دقت دور بیندازید. اگر به دستمال دسترسی نداشتید، آرنج خود را خم کنید و با آن دهان و بینی خود را بپوشانید.
• از خوردن غذا و نوشیدنی به صورت مشترک با دیگران یا در ظروفی که دست های دیگران با آن ها تماس دارد خودداری کنید.
• اگر مشکوک به وجود ویروس در محیطی هستید از دست دادن و روبوسی با دیگران خودداری کنید. از تماس نزدیک با کسانی که علائمی شبیه به سرماخوردگی یا آنفولانزا دارند هم پرهیز کنید.
• نه فقط دست ها، بلکه سطوح و وسایلی که معمولاً با آن ها تماس دارید را به طور مرتب تمیز کنید.
• تخم مرغ و گوشت را به صورت کاملاً پخته مصرف کنید.
• با حیوانات وحشی یا اهلی تماس مستقیم نداشته باشید.

آیا ویروس کرونا فقط از طریق قطرات ریز آب بینی و دهان منتقل می شود؟

احتمالاً نه، اما آب بینی و دهان بالاترین ریسک را دارند.

علاوه بر این، سرویس سلامت همگانی بریتانیا به پزشکان هشدار داده این ویروس احتمالاً در دیگر ترشحات بدن از جمله خون، مدفوع و ادرار هم وجود دارد.

در اینصورت باز هم شستوی دست ها و تمیز کردن سطوح مورد تماس، اهمیت زیادی دارد.

چطور می توانیم خانواده ی خود، به ویژه کودکان را از ویروس کرونا حفظ کنیم؟

کودکان یکی از مهم ترین عوامل انتشار ویروس هایی هستند که از طریق قطرات کوچک آب بینی و دهان سرایت پیدا می کنند، چون کودکان تماس فیزیکی بسیار زیادی با یکدیگر دارند و بهداشت خود را چندان رعایت نمی کنند.

با این حال، شما می توانید ریسک ابتلای کودک تان به این ویروس یا انتشار آن از طریق کودک خود را با رعایت چند نکته تا حد زیادی کاهش دهید:

• نحوه ی گسترش میکروب ها و اهمیت رعایت بهداشت دست و صورت را برای او توضیح دهید.
• وسایل و سطوح خانه را تمیز نگه دارید، به ویژه آشپزخانه، دستشویی و حمام و دستگیره های درها.
• از دستمال های تمیز برای پاک کردن سطوح و وسایل استفاده کنید تا میکروب ها را از جایی به جایی دیگر انتقال ندهید.
• برای هر کدام از اعضای خانواده یک حوله ی جداگانه در نظر بگیرید و مطمئن شوید که از وسایل شخصی ای مثل مسواک و غیره به طور مشترک استفاده نمی کنند.
• محیط خانه را خشک نگه دارید و اجازه دهید هوا در آن جریان داشته باشد (میکروب ها در محیط های مرطوب و نمناک رشد می کنند).

آیا ماسک های صورت واقعاً کارساز هستند؟

سرویس سلامت همگانی بریتانیا استفاده از ماسک های معمولی را برای شهروندان معمولی توصیه نمی کند.

چون این ماسک ها اندازه ی مناسبی ندارند و روی صورت درست قرار نمی گیرند. به علاوه، خیلی زود تاریخ انقضایشان به سر می رسد و محافظتی که باید داشته باشند را دیگر ندارند. بدتر آنکه خیلی زود از داخل مرطوب می شوند و به همین دلیل بهترین محیط را برای رشد میکروب ها به وجود می آورند. علاوه بر این، اگر به شیوه ی صحیح و با دقت دور انداخته نشوند به خطری برای دیگران تبدیل می شوند.

اما استثنایی هم وجود دارد و آن زمانی است که نشانه هایی مثل سرفه و عطسه دارید که بنابراین استفاده از ماسک ممکن است کمک کند جلوی سرایت ویروس به دیگران در مکان های شلوغ را بگیرید.

در بیمارستان ها، کارکنان درمانی ای که با افراد مبتلا به ویروس کرونا سر و کار دارند از ماسک استفاده می کنند اما این ماسک ها مخصوص هستند و پروتکل های مشخصی در مورد استفاده از آن ها وجود دارد تا از ایمن و مؤثر ماندن ماسک ها اطمینان حاصل شود.

ویروس کرونا قابل درمان است؟

هیچ درمان قطعی و ساده ای برای ویروس کرونای ووهان وجود ندارد، همانطور که هیچ درمانی هم برای سرماخوردگی وجود نداشته.

این ویروس در موارد شدیدتر باعث ذات الریه می شود، عفونتی که موجب التهاب ریه ها و سخت شدن نفس کشیدن می شود. خطر اصلی این ویروس هم همینجا است.

ذات الریه ی ویروسی با داروهای آنتی بیوتیک درمان نمی شود و دست کم در حال حاضر هیچ داروی ضد ویروس به خصوصی برای این ویروس خاص وجود ندارد.

به جای آن پزشکان تمرکز خود را روی آن گذاشته اند که تا حد ممکن به عملکرد ریه های بیماران کمک کنند. در موارد شدیدتر بیماری ممکن است بیماران اکسیژن دریافت کنند یا یک دستگاه تنفس مصنوعی به آن ها وصل شود.

دیگر عوارض این بیماری از جمله تب و ناخوشی را با استفاده از داروهایی مثل آسپیرین و ایبوپروفن برطرف می کنند. عفونت های ثانویه ای که به دنبال این بیماری در بدن به وجود می آیند هم ممکن است با آنتی بیوتیک درمان شوند.

کدام گروه ها بیشتر در خطر ابتلا به ویروس کرونا هستند؟

اطلاعات به دست آمده از چین نشان می دهد تمامی گروه های سنی در معرض خطر ابتلا به این ویروس هستند.

با این حال، مانند اغلب بیماری های تنفسی، احتمالاً کودکان و سالخوردگان را بعد از ابتلا خطر بیشتری تهدید می کند.

احتمال جان به در بردن از ذات الریه در این افراد پایین تر است:

• افراد بالای ۶۵ سال
• کودکان کمتر از ۲ سال
• کسانی که به یک بیماری مبتلا هستند یا دستگاه ایمنی ضعیفی دارند

اطلاعات در مورد این بیماری هنوز کامل نیست و هر چه اطلاعات بیشتری درباره ی آن جمع آوری شود، تصویر واضح تری از گروه های پرخطر به دست خواهد آمد.

آیا واکسنی برای ویروس کرونا وجود دارد؟

در حال حاضر هیچ واکسنی برای ویروس کرونای ووهان وجود ندارد اما محققان کشورهای مختلف از جمله چین، آمریکا و بریتانیا کار بر روی ساخت چنین واکسنی را شروع کرده اند.

با این حال، اگر واکسنی هم ساخته شود تا حدود یک سال دسترسی ای به آن نخواهیم داشت. به احتمال زیاد این واکسن ابتدا در اختیار کارکنان درمانی قرار می گیرد که ریسک ابتلا به این ویروس در آن ها بالاتر است.

ویروس کرونا و آنفولانزا چه تفاوتی باهم دارند؟

ویروس های کرونا و آنفولانزا شاید علائم مشابهی ایجاد کنند اما از نظر ژنتیکی باهم بسیار متفاوت هستند.

ویروس های آنفولانزا بسیار سریع تکثیر می شوند و اغلب بعد از گذشت ۲ تا ۳ روز از زمان سرایت شان، نشانه های بیماری را در خود می بینیم. اما تکثیر ویروس های کرونا مدت بسیار بیشتری طول می کشد.

بعد از ابتلا به ویروس آنفولانزا بدن شما در برابر آن ویروس ایمن می شود اما کماکان انواع مختلفی از آن در محیط وجود دارد. ویروس های کرونا برخلاف ویروس های آنفولانزا انواع مختلفی ندارند، اما مانند ویروس های آنفولانزا بدن از ایمنی زیادی در برابر آن ها برخوردار نیست.

اگر ویروس کرونا جهش پیدا کند چه خطراتی ما را تهدید خواهد کرد؟

مقامات چینی هشدار داده اند ویروس کرونای ووهان شروع به جهش کرده، یعنی این احتمال وجود دارد که این بیماری افراد بسیار بیشتری را مبتلا کند.

به گفته ی محققان، جهش ویروس کار انتشار آن در میان انسان ها را راحت تر می کند. دانشمندان در حال حاضر متوجه شده اند این ویروس سرعت جهش پایینی دارد، اما هنوز دقیقاً معلوم نیست که می تواند تبدیل به ویروس مرگبارتر و مسری تری شود یا نه.

ویروس کرونا چه فرقی با بیماری های تنفسی همه گیر گذشته دارد؟

آنفولانزای اسپانیایی سال ۱۹۱۸ یا همان ویروس H1N1، هنوز ویرانگرترین مورد شیوع آنفولانزا در دنیا در دوران معاصر محسوب می شود. این بیماری تمام دنیا را به نابودی کشاند و طبق تخمین ها بین ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون قربانی گرفت.

در سال ۲۰۰۹ هم آنفولانزای خوکی در سرتاسر دنیا شیوع پیدا کرد که عامل آن نسخه جدیدی از همان ویروس H1N1 بود. این بیماری طبق تخمین ها جان ۵۷۵،۴۰۰ نفر را گرفت.

از دیگر موارد مهم شیوع آنفولانزا باید به آنفولانزای آسیایی سال ۱۹۵۷ اشاره کرد که منجر به مرگ حدود ۲ میلیون نفر شد. ۱۱ سال بعد از آن هم آنفولانزای هنگ کنگی شیوع پیدا کرد که یک میلیون قربانی گرفت.

اما موارد شیوع ویروس های کرونا تلفات بسیار کمتری داشته اند. بیماری سارس در مجموع در ۲۷ کشور دنیا انتشار پیدا کرد و در جریان آن، ۸ هزار نفر را مبتلا کرد و ۷۰۰ کشته برجای گذاشت.

بیماری مرس گرچه انتشار انفجاری سارس را نداشت اما مقاوم تر از آن است. این بیماری ابتدا در سال ۲۰۱۲ در اردن ظهور پیدا کرد. ویروس عامل این بیماری از طریق شتر به انسان منتقل شده بود و بعد از آن در سرتاسر شبه جزیره عربستان گسترش پیدا کرد.

تا به حال ۲،۵۰۰ مورد ابتلا به بیماری مرس شناسایی شده و گرچه اوج این بیماری در سال ۲۰۱۴ با بیشتر از ۶۰۰ مورد ابتلا بود، اما در همین سال گذشته بیشتر از ۱۹۰ مورد ابتلا به مرس گزارش شد. مرس از سارس کشنده تر است و در مجموع جان ۸۵۰ نفر را گرفته.