به گزارش«رهوا».این قدرت‌نمایی امیکرون است، سویه‌ای که اولش تصور می‌شد مثل یک سرماخوردگی، کم‌آزار و زودگذر است ولی در حدود فقط دو هفته، سیل بیماران را راهی مطب‌های خصوصی کرد، بیمارستان‌ها را از مراجعان سرپایی انباشت، تخت‌های مراقبت‌های ویژه را یکی پس از دیگری پر کرد و تعداد مرگ‌های روزانه را افزایش داد، در حالی که این داستان همچنان و پرقدرت‌تر ادامه خواهد داشت.

پیش‌بینی می‌شود روزهای سخت‌تری در پیش باشد و دست‌کم سه هفته دشوار لازم است تا کمر پیک ششم بشکند؛‌ پیکی که به احتمال زیاد تا شب عید و حتی در نوروز ۱۴۰۱ نیز با ماست.

گلگون مثل پایتخت

امیکرون روزهاست سویه غالب در تهران است و این شهر قرمز کرونایی را قرق کرده است. اوضاع به حدی وخیم است که فرمانده عملیات مقابله با کرونای این شهر از رشد ۱۵۷درصدی مراجعات سرپایی به مراکز درمانی طی سه هفته و رشد ۵۱درصدی بستری در بخش مراقبت‌های ویژه در همین مدت خبر می‌دهد. مراجعه سرپایی بیش از ۱۵ هزار فرد مشکوک به کرونا آن هم فقط در یک شبانه‌روز که علیرضا زالی آن را روایت می‌کند برای استان تهران به‌تنهایی رقمی هولناک است و البته رقم بستری‌ها از این هم هولناک‌تر.

در عرض ۲۴ ساعتی که به روز شنبه منتهی شد، ۲۳۰۰ بیمار کرونایی در تهران بستری شدند که ۶۹۹ نفر از آنها راهی بخش‌های مراقبت‌های ویژه شدند که نشان می‌دهد بیماران در حال بدحال‌تر شدن و بدحال‌ها در حال نزدیک‌تر شدن به مرگ هستند.

در مورد کودکان نیز مدتی است تغییر وضعیت ملموسی رخ داده است تا آنجا که فرمانده عملیات مقابله با کرونای تهران فرق موج ششم کرونا با موج‌های قبلی را در افزایش میزان درگیری کودکان کمتر از ۱۰سال می‌داند به این نحو که اگر «میزان بستری در کودکان در موج‌های قبلی تهران کمتر از ۸ رصد بود اکنون میزان بستری به بیش از ۱۹درصد رسیده است»؛ بستری ۱۹ کودک از هر صد بستری در استان تهران.

این وضعیت از یک‌سو به سرایت‌پذیری ۱۰‌برابری امیکرون نسبت به سایر سویه‌ها و آنچه که علیرضا زالی آن را «عدد مولد پایه امیکرون» می‌نامد، برمی‌گردد و از سوی دیگر به افت شدید رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی چه در جامعه و چه در خانواده‌ها.

لطفا این سطرها را که گزارش وزارت بهداشت از وضعیت مراعات پروتکل‌های بهداشتی در هفته ۱۰۲ همه‌گیری کرونا در کشورمان است با دقت بخوانید: «درحالی که سویه امیکرون، پیک ششم کرونا را در کشور آغاز کرد و به افزایش شهرهای قرمز کرونایی به ۱۲۰ شهر منجر شد، در هفته منتهی به ۱۶بهمن‌ (از ششم تا شانزدهم بهمن ۱۴۰۰) رعایت نکات بهداشتی در کشور به طور میانگین ۹/۵۷درصد است؛ آماری که قطعا نمی‌تواند در پیشگیری از اوجگیری مجدد کرونا آن هم با سویه به‌شدت مسری امیکرون موثر باشد.»

نبض تند بیماری در کودکان

وزیر آموزش و پرورش به‌تازگی اظهارنظری کرده که محافل علمی را به واکنش واداشته است. صحبت‌های او مصداق بارز عادی‌انگاری و البته دخالت شخصی غیرمتخصص در حوزه‌ای تخصصی است. این جملات متعلق به یوسف نوری است که در مراسم افتتاح دبیرستانی در نوشهر بیان کرده‌است: «در دنیا آخرین مکانی که تعطیل می‌شود و اولین جایی که باز می‌شود مدرسه است. تدریس در بستر مجازی هم فقط مکمل است و نمی‌تواند جای برنامه درسی اصلی قرار بگیرد. سویه امیکرون هم که خطر جدی برای دانش‌آموزان ندارد، ‌برای همین است که کشورهای دنیا نیز که با همین سویه مواجهند هیچ‌گاه مدارس را تعطیل نکردند.»

در این جملات، درست و غلط به هم پیچیده شده‌اند. درست این است که مدرسه آخرین مکانی است که کشورها تصمیم به تعطیلی‌اش می‌گیرند و غلط این است که امیکرون خطر جدی برای دانش‌آموزان ندارد. این جمله اشتباه می‌تواند جامعه را دچار اشتباه کند آن هم در شرایطی که مسؤولان بهداشتی و کارشناسان سعی دارند خطر جدی امیکرون برای کودکان را شرح دهند.

در تهران که فرمانده عملیات مقابله با کرونا، رشد دو برابری ابتلای کودکان به امیکرون را تایید کرده، به فارس گفته است که کودکان در مواجهه با امیکرون آسیب‌پذیرترند مگر این‌که پوشش واکسیناسیون به‌ویژه در گروه سنی ۹ تا ۱۲ سال به درصد مطلوبی برسد که آن‌وقت هم خطر تا حدی از کودکان دور می‌شود، یعنی که ابتلاهای خفیف‌تری را تجربه می‌کنند.

اما رسیدن واکسیناسیون گروه سنی زیر ۱۲ سال به حد مطلوب، فعلا دور از دسترس است و استقبال سرد خانواده‌ها،‌ بچه‌های کم‌سن و سال را به مهلکه امیکرون هل داده است، آنچنان که رئیس بیمارستان کودکان علی‌اصغر(ع) از شعله‌ور شدن آتش کرونا در کودکان و این‌که بچه‌های کمتر از ۱۲ سال گروه هدف امیکرون هستند، نام می‌برد.

فرهاد چوبدار،‌ رئیس این بیمارستان در گفت‌و‌گو با ایسنا گزارش داده که تخت‌های بیمارستان به‌سرعت در حال پر شدن است و اگر اوضاع با همین شیب پیش برود به‌زودی مشکل کمبود تخت پیش می‌آید.

او اوضاعی را که شاهد است این‌گونه روایت می‌کند: دو مشخصه مهم در ۱۰ روز گذشته اتفاق افتاده است؛ اول این‌که تقریبا بیش از ۶۰درصد تست‌های آزمایشگاهی کرونا مثبت می‌شود که معنای آن شعله‌ور شدن آتش بیماری است و دوم این است که مجبور شده‌ایم دو بخش از بیمارستان را دوباره به بخش کرونا اختصاص دهیم که البته با وجود این افزایش ظرفیت، هنوز اورژانس پر از بیمار مبتلا به کووید-۱۹ است و ورودی درمانگاه بیماران کرونایی هم افزایش یافته است. همچنین بیشتر مراجعات در گروه سنی دو تا شش سال هستند ولی مراجعه‌کننده زیر دو سال یا بین شش تا ۱۲ سال هم وجود دارد.

چوبدار از حال و روز کودکان در پیک ششم کرونا و جولان امیکرون می‌گوید: برخلاف موج‌های قبلی، تعداد کودکانی که به کرونا مبتلا می‌شوند از بزرگسالان بیشتر است و ظاهرا گروه هدف امیکرون، کودکان زیر ۱۲ سال هستند تا جایی که حتی نوزاد چند‌روزه‌ مبتلا به امیکرون هم در بیمارستان علی‌اصغر(ع) بستری شده است. البته حال عمومی‌کودکان نسبت به موج قبلی که افراد با دلتا درگیر می‌شدند خیلی بهتر است و به داروهای قوی مانند رمدسیویر و کورتون نیاز چندانی نیست ولی اگر دچار نقص سیستم ایمنی یا تحت شیمی‌درمانی باشند، طبیعتا بدحال‌تر می‌شوند و کارشان به‌ آی‌سی‌یو می‌رسد.

این فوق‌تخصص کودکان همچنین از یک اتفاق خاص در روزهای اخیر یاد می‌کند که در موج‌های پنجگانه قبلی سابقه نداشته است: دوره کرونای امیکرون در بچه‌ها در پیک ششم افزایش یافته است یعنی گاهی ۲۰ تا ۲۵ روز هم علامت‌دار هستند که حدس می‌زنیم علت این اتفاق همراه شدن ابتلا به کرونای امیکرون با ویروس‌هایی مانند آدنوویروس‌ها، رینوویروس‌ها یا کروناهایی با سایر سویه‌ها باشد. البته نوع علائم کودکان از وضعیت ریوی خارج شده و قسمت‌های فوقانی دستگاه تنفس را درگیر می‌کند که به‌صورت لارنژیت و گرفتگی صدا، آبریزش بینی، قرمزی چشم و … ایجاد می‌شود.

تصمیمات ملایم مسؤولان

با این که یکشنبه هفته قبل، دبیر کمیته علمی‌کشوری کرونا به‌صراحت اعلام کرد که توصیه این کمیته، اعمال محدودیت‌های اجتماعی در همه مجامع از‌جمله کنسرت‌ها، فروشگاه‌های بزرگ، ورزشگاه‌ها، هتل‌ها، رستوران‌ها و … از دهم بهمن به مدت دو هفته است ولی این محدودیت‌ها تاکنون اعمال نشده است حتی با این‌که روز گذشته استاندار تهران فضاهایی همچون مترو، اتوبوس و بازار را مراکز شیوع کرونا معرفی کرد ولی باز هم خبری از اعمال محدودیت‌هایی که منجر به خلوت‌تر شدن این امکان باشد، ‌نیست و توصیه همچنان استفاده از ماسک و نظارت بر رفتارهای مردم است که آن هم در عمل اجرا می‌شود.

روز گذشته نیز که ستاد ملی مقابله با کرونا به ریاست رئیس‌جمهور برگزار شد آنچه که از ابراهیم رئیسی بر خروجی رسانه‌های مجازی قرار گرفت، چیزی به‌جز چند توصیه عمومی نبود:«‌ مسؤولان بهداشتی با جدیت نظارت کنند تا در اجتماعات به‌ویژه در اماکن زیارتی شیوه‌نامه‌های بهداشتی با دقت رعایت شود. همچنین در مورد حمل‌و‌نقل عمومی‌که زمینه‌ساز ابتلای مردم به بیماری کرونا است مسؤولان باید دقت و نظارت دقیق‌تری داشته باشند.»

رئیس‌جمهور البته با بیان این جمله که«با توجه به شرایط جدید و خاص سویه امیکرون می‌توان تعریف جدیدی برای شهرهای قرمز ارائه داد» و نیز بیان این جمله که «هر شهر و بخشی که دچار مشکل می‌شود باید در مورد همان محدوده، اعمال محدودیت یا تعطیلی شود»، نشان داد که به احتمال تغییراتی در راه است ولی کی و چگونه، روشن نیست. حتی روز گذشته که محسن منصوری، استاندار تهران در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونای استان تهران سخن می‌گفت همین حالت ایستایی در تصمیم‌گیری به چشم می‌خورد، مخصوصا آنجایی که در بحبوحه موج ششم و سهمگین کرونا این جملات را بیان کرد:« در رابطه با امیکرون براساس آنچه که اعلام شده اعمال محدودیت‌هایی از جنس قرنطینه و تعطیلی خیلی موثر نیست اما در عین حال نمی‌توانیم رها‌شدگی نیز داشته باشیم. پس خواهش ما این است که هرگونه مراسم با حداکثر۳۰ درصد ظرفیت برگزار شود و مراسم اعتکاف نیز در شهرهای قرمز ممنوع شود.»

البته درباره این‌که در موج ششم کرونا که نشان داده کم از موج‌های قبلی ندارد، مسؤولان و ستاد ملی مقابله با کرونا باید چگونه موضعگیری کنند که از پس جمع و جور کردن، شرایط برآیند با ابراهیم قادری، اپیدمیولوژیست و رئیس اداره مراقبت مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت گفت‌ و‌گو کرده‌ایم که او نسخه‌ای علمی و متفاوت برای آن دارد.

قادری می‌گوید: همه کشورهای جهان در برابر امیکرون کم آورده‌اند ولی با این حال حاضر نیستند اقتصادشان را رها کنند. پس تصمیم کشورمان تا حد زیادی منطقی است چون نمی‌توان همه چیز را فدای بیماری‌ای کرد که قابل کنترل نیست. با این حال اما می‌توان برای کاهش آسیب‌های ناشی از کرونا تصمیماتی گرفت. از جمله این که می‌توان سرعت اپیدمی را کم کرد و برای رسیدن به این هدف ازدحام افراد به‌خصوص در فضاهای سربسته را کم کرد، همچنین تهویه هوا را جدی گرفت و از ماسک به روشی اثرگذار استفاده کرد. به مردم هم آموزش داد که با داشتن کوچک‌ترین علامت از دیگران جدا شوند و مانع سرایت بیماری شوند. به گفته این کارشناس با این روش‌ها می‌توان سرعت همه‌گیری کرونا حتی از نوع امیکرون را کاهش داد هرچند که ممکن است بر طول اپیدمی افزوده شود.

چه زمانی به قله موج می‌رسیم؟

موج ششم کرونا در کشورمان تقریبا از دوهفته آخر دی‌ماه آغاز شده‌است یعنی روزهایی که یواش یواش اما پی‌در‌پی و بی‌وقفه تعداد ابتلاها و بستری‌های روزانه افزایشی شد. تقریبا سه هفته بعد از این اتفاق که مصادف بود با هفته اول بهمن ماه، آمیتیس رمضانی، دبیر انجمن بیماری‌های عفونی و گرمسیری به ایلنا اعلام کرد احتمالا تا آخر بهمن و اوایل اسفند به قله این موج خواهیم رسید، موجی که البته به علت ایمنی طبیعی ناشی از بیمار شدن مردم در پنج موج قبلی و واکسیناسیون طیف وسیعی از جمعیت ممکن است شیب ملایم‌تری نسبت به پیک‌های قبلی داشته و زودگذرتر باشد.

ما این سؤال را که چه زمانی به قله موج ششم می‌رسیم از ابراهیم قادری، اپیدمیولوژیست نیز پرسیده‌ایم که او به لحاظ ملاحظات علمی نتوانست تاریخ دقیقی را اعلام کند. وی به جام‌جم توضیح داد: پیش‌بینی این‌که چه زمانی به قله موج می‌رسیم بسیار دشوار است زیر اپیدمی‌ها به رفتارهای مردم بسیار وابسته‌اند. حتی این‌که تا چه مدتی در قله بمانیم هم به رفتارهای بهداشتی جامعه مربوط می‌شود، ضمن این که میزان ایمنی افراد جامعه و میزان واکسیناسیون نیز در این میان اثرگذار است. پس مشخص نیست که دقیقا چه زمانی به قله می‌رسیم ولی شاخص‌هایی هست که می‌توان این زمان را پیش‌بینی کرد.

وی توضیح می‌دهد: همان‌طور که از چهارهفته قبل پیک جدید را براساس میزان مراجعات به اورژانس‌ها و مراکز درمانی پیش‌بینی می‌کردیم اکنون نیز می‌توانیم افزایش مراجعات را یک شاخص درنظر بگیریم. همچنین درصد مثبت شدن تست‌ها نیز شاخص مهمی است چون شش هفته قبل حدود ۶درصد از تست‌های افراد مشکوک به کرونا مثبت می‌شد حال آن‌که اکنون میزان تست‌های مثبت (به‌طور میانگین) به ۳۵ مورد در هر صد تست رسیده‌است. اگر بدانیم که در قله پیک‌ها تعداد تست‌های مثبت تا ۷۰‌درصد است پس اکنون با ۳۵ تست مثبت از هر صد تست می‌توانیم نتیجه بگیریم که اکنون در یک‌سوم ابتدایی موج ششم هستیم و با قله فاصله داریم. در این میان مینو محرز، عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا درباره به قله رسیدن موج ششم متفاوت‌تر حرف می‌زند.

طبق گزارش میزان او می‌گوید: موارد ابتلا به کرونای امیکرون بسرعت و روز به روز در حال افزایش است و پیش‌بینی ما این بود که تا دو هفته دیگر به پیک وحشتناکی می‌رسیم اما به نظر می‌رسد این روند سریع‌تر در حال طی شدن است که این یعنی نزدیک شدن به قله موج ششم تا پیش از به پایان رسیدن بهمن.