به گزارش«رهوا».آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا دیروز در گفتگو با ان‌بی‌سی‌نیوز، برای دومین بار تکرار کرد که ایران به توافق هسته‌ای برگردد، واشنگتن هم آماده بازگشت به آن خواهد بود. این موضع وزیر خارجه امریکا یعنی تکرار موضع «اول ایران» که بلینکن هفته قبل آن را بیان کرده بود، ضمن اینکه بلینکن گفته که اگر ایران به برجام برگردد، تازه «واشنگتن آماده بازگشت به برجام خواهد بود» که متفاوت از برگشتن به برجام است. وزیر خارجه بایدن البته این را هم گفته که در وضعیت فعلی ایران فقط چند ماه تا مواد لازم برای ساخت سلاح هسته‌ای فاصله دارد تا اصطلاحاً نیاز اضطراری امریکا به توافق با ایران را گوشزد کند، ولی تأکید کرده که کاخ سفید در صورت برگشتن به برجام، با شرکا و متحدان امریکا برای رسیدن به توافقی «طولانی‌تر و قوی‌تر» حول مسائل مربوط به ایران همکاری خواهد کرد. دیشب قرار بود جوبایدن رئیس‌جمهور امریکا نیز اولین سخنرانی خود را درباره سیاست خارجی انجام دهد که بعد از زمان چاپ روزنامه انجام شده، ولی مناقشه با چین، مسئله ایران و روابط با کره شمالی و روسیه محور‌های مهم آن بوده است. در حالی که محمدجواد ظریف پیش از این موضع «اول ایران» بلینکن را «غیرمنطقی» توصیف کرده و گفته بود «جمهوری اسلامی از برجام خارج نشده» که به برجام برگردد، انتظار می‌رود موضع‌گیری بلینکن نه تنها شرایط را حول توافق هسته‌ای پیچیده‌تر کند بلکه میزان بی‌اعتمادی را بالا ببرد.

منتظر اظهارنظر «این و آن» نیستیم

دیروز صبح، ساعاتی قبل از موضع‌گیری بلینکن، سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست خبری هفتگی با گفتن اینکه «امریکا با یک امضا از برجام خارج شد، اما با یک امضا نمی‌تواند برگردد» نشان داد که میزان بی‌اعتمادی‌ها در تهران، در مقایسه با پنج سال قبل چقدر بیشتر شده است. در روز‌های پایانی آذرماه ۱۳۹۴، چند ماه بعد از امضای برجام، اقدامات دولت وقت امریکا تهران را از اجرای مؤثر برجام نگران کرده بود، ولی جان کری در نامه‌ای به محمدجواد ظریف اطمینان داد که دولت امریکا برجام را به طور مؤثر اجرا خواهد کرد؛ موضعی که باعث شد عباس عراقچی بگوید «کری این تضمین را به عنوان وزیر خارجه امریکا به صورت کتبی با امضای رسمی داده است.»‌اما حالا، سخنگوی وزارت خارجه می‌گوید که «یک امضا روی کاغذ کفایت نمی‌کند» و آن چیزی هم که ایران منتظرش است «اظهارنظر «این و آن» نیست». البته خطیب‌زاده نگفته که منظور از «این و آن» چه کسانی هستند، ولی مشخص است که می‌تواند از بالا‌ترین مقام اجرایی تا پایین، در امریکارا شامل شود. خطیب‌زاده تأکید کرده که مهم برای ایران این است که «سرمایه این ملت باید قابل دسترسی باشد، نفت این ملت باید توسط شرکت‌ها مبادله شود، پولش برگردد، بیمه و کشتیرانی تأمین شود. روشن است هر موقع این اقدام را از سوی ایالات متحده ببینیم به صورت مؤثر پاسخ خواهیم داد.» به گفته سخنگوی وزارت خارجه «هرچند امریکایی‌ها با یک امضا خارج شدند، اما با یک امضا نمی‌توانند برگردند».

معنای تلویحی این موضع‌گیری این است که از یک طرف، برجام تضمین معتبری برای برداشته شدن تحریم‌ها نبوده و نیست و از طرف دیگر، صرف برگشتن امریکا به این توافق کافی نیست؛ موضوعی که از جملات بعدی جناب خطیب‌زاده نیز می‌توان برداشت کرد: «ما منتظر اقدام از سوی امریکا هستیم؛ اقدام یعنی رفع تحریم مؤثر و رفع تحریم مؤثر یعنی تمامی تحریم‌هایی که بعد از روی کار آمدن ترامپ با گردنکشی در خصوص نرم‌های بین‌المللی از جمله قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام اتفاق افتاد باید به صورت مؤثر لغو شود. این یعنی آثار لغو تحریم را باید ببینیم.» او می‌گوید: «بدون پیش‌شرط و مؤثر لغو تحریم‌ها از جانب امریکا اتفاقی نمی‌افتد». به گفته خطیب‌زاده، «آنچه برای ما روی کاغذ نوشته شده تعهدی است که امریکا پذیرفت و قطعنامه الزام‌آور ۲۲۳۱ معیاری است که انتظار می‌رود.» خطیب‌زاده تأکید کرد: اگر دولت آقای بایدن در پی اصلاح مسیر غلط دولت قبلی امریکاست باید این مسیر را بی کم و کاست انجام دهد؛ ما مدت‌هاست که این نکته را تکرار کردیم و هیچ یک از اظهارات مثبت، منفی، مبهم و مخدوش مقامات امریکایی برای ما اهمیت ندارد. سخنگوی دستگاه دیپلماسی افزود: «ما فقط به اقدام امریکا نگاه خواهیم کرد و همچنان منتظریم ببینیم آیا اقدامی می‌کنند یا نه؟»‌سخنگوی وزارت خارجه گفت: هیچ مذاکرات دوجانبه‌ای با ایالات متحده نه لازم است و نه درباره برجام مذاکره‌ای خواهیم داشت.

مواضع متفاوت در تل‌آویو

جروزالم‌پست روزنامه چاپ سرزمین‌های اشغالی دیروز نوشته که یکی از «شکست‌های بزرگ برنامه جامع اقدام مشترک ۲۰۱۵ (برجام)، این بود که برنامه هسته‌ای ایران را به جای متوقف کردن، فقط کُند می‌کرد. دیگر ایراد آن، این بود که پول نقد زیادی به ایران تزریق کرد.» این روزنامه افزود: «از دو اشتباه حساس در این باره باید اجتناب شود. اول، نباید اجازه داد این مشکل به یک مسئله حزبی و گسسته بین جمهوریخواه و دموکرات تبدیل شود. دوم، نگاه به این مشکل از زاویه‌ای که فقط بر امنیت اسرائیل اثر می‌گذارد نیز اشتباه است.»

این در حالی است که بنی گانتس، وزیر جنگ رژیم صهیونیستی در مصاحبه با شبکه مصری الغد با گفتن اینکه «گزینه‌هایی برای ممانعت از دستیابی ایران به توانمندی‌های هسته‌ای» روی میز است، مدعی شد ارتش این رژیم و تشکیلات نظامی آن گزینه اقدام علیه پروژه هسته‌ای ایران را در صورت نیاز در نظر دارند.