نویسنده: ملاحبیب الله شریف کاشانی
مترجم و شارح: استاد محمد رسول دریایی

عدد ابجدی: ۸۰

به معنای دانای هر شیئی و احصاکننده ی عدد هر شیئی است و نیز به معنی کفایت کننده و مُحاسب بندگان در اعمال ایشان نیز آمده است. «شیخ بُرسی» (ره) فرموده است هر کس ابتدائی نماید از روز پنجشنبه تا هفت هفته و هر روزی هفتاد مرتبه بگوید «حَسبِیَ اللهُ الحَسیب»، کفایت می شود هر چیزی را که طلب کند و نجات می یابد از هر چیزی که از آن می ترسد و بعضی هفتاد و هفت نوبت گفته اند و مداومت بر این اسم برای درست آمدن محاسبات و فیصله یافتن امور به هم ریخته مجرّب است. همچنین خواندن این اسم تا هشتاد مرتبه برای دفع شرّ غمّازان(سخن چینان) و حاسدان نافع است و برای دفع دشمنِ قوی نیز مجرّب است. هر کس در صبحگاه هفتاد و هفت مرتبه و در شبانگاه به همین عدد این اسم را بخواند مال و فرزندان او از نکبتها و آفات ایمن گردد و نگاه داشتن مکسَّر این اسم نیز مفید فواید مذکوره است و صورتش این است:

ح	س	ی	ب
ب	ح	ی	س
س	ب	ی	ح

  شکل شماره(۱)

مربّع زیر نیز همین فواید را دارد:

ح	س	ی	ب
ی	ب	ح	س
ب	ی	س	ح
س	ح	ب	ی

  شکل شماره(۲)

همچنین اگر کسی این مربّع را در هنگامی که آفتاب در برج اسد یا در برج حمل باشد بنویسد و با خود دارد و روزی بیست و یک مرتبه بگوید: «حَسبِیَ رَبِّی مِن کُلّ مُربّی» اگر همه ی عالم دشمن او شوند اَلَمی به او نتوانند رسانید و اگر سلطان را بر او خشم باشد چون نظرش بر او افتد مهربان گردد و او را مقرّب خود سازد و بعضی گفته اند این مربّع را در اطلس سبز وضع نماید(بگذارد) و صورتش این است:

حسبی	ربی	من کل	مربی
مربی	من کل	ربی	حسبی
ربی	حسبی	مربی	من کل
من کل	مربی	حسبی	ربی

  شکل شماره(۳)

همین طور نگاه داشتن و نظر کردن در مربّع به شکل مکسَّر “حسیب مقتدر” فواید بسیاری دارد و صورتش این است:

ح	س	ی	ب	م	ق	ت	د	ر
د	ر	ت	س	ی	ح	م	ق	ت
ق	ب	م	ر	ت	د	ی	ح	س
ح	س	ی	ب	م	ق	ت	د	ر
ت	د	ر	ح	س	ی	ب	م	ق
ب	م	ق	ت	د	ر	ح	س	ی
ح	س	ی	ب	م	ق	ت	د	ر
ت	د	ر	ح	س	ی	ب	م	ق
ب	م	ق	ت	د	ر	ح	س	ی

  شکل شماره(۴)

و نیز مکسَّر این دو اسم به تکسیر صدر مؤخّر نیز همین فواید را دارد.

پژوهه در مفهوم الحسیب از مترجم

این واژه از اسمای خداوند متعال به معانی «بسنده»، «شمارشگر» و «شریف» می باشد و وزن صرفی آن- صفت مشبهه- دلالت بر دوام آن دارد.

این اسم سه بار در قرآن کریم ذکر شده است. با توجّه به معانی ذکرشده، می توان تفاسیر زیر را برای هر یک برشمرد:
۱) بسنده؛ چون خداوند صِرف الوجود است و کمال هر شیء از وجود او تبعیت می کند؛ “حضرت حقّ” حایز تمام کمال هاست پس در هر مرتبه ای، بسنده ی مخلوق و اجابتگر استدعای ذاتی او در رفع نواقص است. آیه ی ۶ از سوره ی نساء-«و کَفی بِاللهِ حَسیباً»-بیانگر همین معنی و اشاره ی انفال آیه ی ۶۴- «یا ایّها النّبی حَسبُک الله»- گویای این تفسیر می باشد.
۲) شمارشگر یا محاسب؛ چنان که لفظ جلیس بر وزن حسیب به معنی مُجالس، و ندیم به معنی مُنادم می باشد. چون خداوند، حکیم عادل است کلیه ی اعمال عبد را درست سنجیده و به نحو صحیح آن را پاداش و کیفر می دهد زیرا «وَ ما یَعزُبُ عَن رَبِّکَ مِن مِثقالَ ذَرَّهٍ فِی الاَرضِ وَلا فِی السَّماءِ».(یونس/۶۱). بنابراین می توان کریمه ی اِسرا/۱۴: «کَفی بِنَفسِکَ الیَومَ عَلَیکَ حَسیبا» را به همین معنی دانست.
۳) شریف به معنی کسی که صفت شرافت دارد. این معنی بر مجد و علوّ صفات خداوند دلالت دارد. و آیه ی ۶ سوره ی نسا را بر این معنی نیز می توان حمل نمود. در هر حال حسیب برای این معنی اخیر از اسمای ذات است. برخلاف معنی دوم که از اسمای افعال می باشد.
از سه معنای فوق برای «الحسیب» این مطلب به دست می آید که خداوند برای محاسبه ی اعمال انسان کافی است ولی غفلت ما از دادگاه عدل الهی چنان از خود بی خبرمان کرده مثل آن که جاودانه در این دار فانی هستیم!
“روز قیامت ترازوهای درست می نهیم و به هیچ کس ظلم نمی شود و هر عملی حتّی اگر به اندازه ی دانه ی خردلی باشد به حساب می آوریم که ما نگهدارنده ی حساب هستیم.”
«انبیا/۴۷»
منبع مقاله :
شریف کاشانی، ملاحبیب الله؛ (۱۳۸۳)، خواص و مفاهیم اسماء الله الحُسنی(نامهای زیبای خداوند)، ترجمه ی محمدرسول دریایی، تهران: نشر صائب، چاپ ششم