مجله خبری«رهوا».قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا می‌تواند منجر به بروز موارد جدید بیماری آسم شود، بیماری‌های ریوی سابق در افراد را تشدید یا بدتر کند و منجر به رشد یا پیشرفت بیماری‌های مزمنی مانند سرطان ریه، بیماری‌های مزمن انسداد ریوی و آمفیزم شود. مواد آلاینده‌ هوا بر رشد ریه‌ها تاثیر منفی زیادی دارد و خطر ابتلا به بیماری‌های ریوی را در طول زندگی بیشتر خواهد کرد.

آسم

بیش از ۲۰ میلیون نفر از شهروندان امریکایی که ۶ میلیون نفر از آنها کودک هستند به دلیل ابتلا به بیماری آسم به سختی نفس می‌کشند. آسم یک بیماری مزمن ریوی است که به دلیل التهاب و باریک شدن مجاری تنفسی ایجاد می‌شود و منجر به احساس سفت‌شدگی در سینه، کوتاه شدن نفس‌ها، خس‌خس سینه و سرفه می‌شود. اگر بیماری آسم درمان نشود، می‌تواند تقریبا مهلک یا حتی کشنده باشد. آسم در حال حاضر قابل درمان نیست و آسیبی که به بافت ریه در هنگام حملات این بیماری وارد می‌شود، منجر به آسیب‌های دائمی در بیماران خواهد شد. در سال ۲۰۰۵، حدود ۱٫۸ میلیون نفر از بیماران آسمی کارشان به اورژانس رسید. عوامل زیادی هستند که می‌توانند منجر به تحریک حملات آسم شوند. گرد و خاک، دود، گرده گل‌ها و ترکیبات ارگانیک فرّار از جمله موارد تحریک‌کننده حملات آسم شناخته می‌شوند. ذرات آلاینده رایج محرک در محیط بیرون نیز شامل ازون، مونوکسید کربن، دی‌اکسید سولفور و اکسید نیتروژن هستند.

هوای آلوده تهران در این روزها

ارتباط آسم با ازون

ازون یکی از رایج‌ترین مواد آلاینده در امریکاست که در اثر واکنش بین ترکیبات ارگانیک فرار با اکسید نیتروژن در حضور نور خورشید شکل می‌گیرد. ازون ریه‌ها را تحریک می‌کند و باعث تحریک ریه‌ها در غلظت‌هایی می‌شود که در مناطق شهری نسبتاً رایج است؛ مخصوصا در ماه‌های فصل تابستان. افزایش ازون با ابتلا به آسم و دیگر بیماری‌های ریوی در ارتباط است. در افرادی که به آسم شدید مبتلا هستند، حتی با وجود پایین‌تر بودن میزان ازون از حد آستانه مورد تایید در محیط ممکن است علائم افزایش یابد.

بیماری‌ مزمن انسداد ریوی، برونشیت مزمن و آمفیزم

بیماری‌ مزمن انسداد ریوی یکی دیگر از عوارضی است که با باریک شدن مجاری تنفسی ایجاد می‌شود اما این تغییرات دائمی و غیرقابل بازگشت هستند. بیماری مزمن انسداد ریوی به دلیل قرار گرفتن در معرض آلاینده‌هایی است که منجر به التهاب یا پاسخ ایمنی بدن می‌شوند. در مجاری هوای بزرگتر واکنش التهابی با برونشیت مزمن خود را بروز می‌دهد. در سلول‌های کوچک هوا در انتهای کوچکترین گذرگاه‌های ریه یا نایژه‌ها منجر به تخریب بافت یا آمفیزم می‌شود. با این که بیشتر مبتلا به بیماری‌های مزمن انسداد ریوی افرادی هستند که یا در حال حاضر سیگار می‌کشند یا قبلا به سیگار اعتیاد داشته‌اند اما قرار گرفتن در معرض آلاینده‌های هوا نیز نقش مهمی در ایجاد بیماری‌های انسداد ریوی، منشاء آن و افزایش حملات حاد بازی می‌کند.

سرطان ریه

سرطان ریه که در امریکا یک سرطان کشنده بین زنان و مردان به شمار می‌رود اغلب با استعمال دخانیات (انواع تنباکو یا توتون) در ارتباط است. با این که چنین چیزی صحت دارد اما عوامل خطرساز دیگری نیز هستند که منجر به سرطان ریه می‌شوند؛ آلودگی هوا یکی از عواملی است که می‌تواند با توجه به نوع ذرات آلاینده و میزان ازون بر سلامت ریه‌ها تاثیر منفی بگذارد و باعث ابتلای افراد به سرطان ریه شود.

کودکان آسیب‌پذیرتر هستند

تاثیرات آلودگی هوا بر کودکان بیشتر است. آنها از راه بینی خود تنفس می‌کنند و تاثیرات فیلتر شدن ذرات آلاینده از طریق مجرای بینی در کودکان به مراتب کمتر است. به همین دلیل، ذرات آلاینده هوا عمیق‌تر به ریه‌های آنها نفوذ می‌کند. سطح ریه در کودکان نسبت به وزنشان بزرگتر است و در مقایسه با بزرگسالان بیشتر نفس می‌کشند. آنها مدت زمان بیشتری را در بیرون از منزل سپری می‌کنند؛ مخصوصا در عصرها یا تابستان که ازون و دیگر ذرات آلاینده به بیشترین حد خود می‌رسد. ممکن است کودکان علائم اولیه آلودگی مانند تشدید آسم را نادیده بگیرند و همین امر منجر به حملاتی با شدت بیشتر شود.

با ترکیب این عوامل و تاثیر معکوس برخی آلاینده‌ها بر رشد ریه، نابالغی آنزیم کودکان و سیستم ایمنی که مواد آلاینده را سم‌زدایی می‌کند و چندین عامل دیگر حساسیت کودکان به آلاینده‌های هوا افزایش یابد.