به گزارش«رهوا».کمتر از هفت هفته مانده به ورود جو بایدن به کاخ سفید، بحث درباره نحوه بازگشت امریکا به توافق هسته‌ای با ایران بالا گرفته است. در تهران، مجلس طرح راهبردی لغو تحریم‌ها را روی میز گذاشته؛ طرحی که موجب نگرانی در اروپا و امریکا شده و اروپاییان را به فکر برگزاری جلسه کمیسیون مشترک برجام انداخته است. به رغم انتقاد دوستان محمدجواد ظریف از طرح مجلس، خود ظریف گفته اگر اروپا به تعهداتش عمل نکند، این طرح را بعد از تبدیل شدن به قانون اجرا خواهد کرد. در طرف دیگر داستان، اروپا و امریکا هستند که با اندکی اختلاف نظر، خواستار این هستند که ایران علاوه بر برنامه هسته‌ای، وارد گفتگو بر سر مسائل منطقه و موشکی نیز بشود؛ موضعی که باعث واکنش ظریف شده است: «هر وقت آن‌ها (امریکا و اروپا) آمادگی پیدا کردند به مسئله اقدامات شرورانه خود در منطقه رسیدگی کنند، آن وقت می‌توانند درباره چیز‌های دیگر وارد گفتگو شوند. تا زمانی که چنین چیز‌هایی را کنار نگذاشته‌اند، خفه شوند»

محمدجواد ظریف اغلب به مواضع محتاطانه در سیاست خارجی به خصوص در دیپلماسی با اروپا و امریکا شناخته می‌شود، ولی روز پنج شنبه او یک بار هم که شده، کمی از این احتیاط بیش از حد و حزم‌اندیشی مفرط، فاصله گرفت. ظریف در حالی که اکثر هم‌تیمی‌هایش از طرح راهبردی مقابله با تحریم‌های ایران انتقاد کرده‌اند، روز پنج شنبه گفت که «هرچند موافق این طرح نیستم، ولی اگر اروپا به تعهداتش عمل نکند، ما باید قانون را پس از اینکه مراحل تصویب را طی کرد اجرا کنیم.» ظریف البته این را هم گفته که «چنانچه اروپا و امریکا به برجام برگردند، مصوبه مجلس اجرایی نمی‌شود؛ اقدامات قبلی هم برمی‌گردد و برجام به صورت کامل اجرا می‌شود.» موضعی که نشان می‌دهد او به طور جدی به بازگشت جو بایدن به برجام امید بسته است. وزیر خارجه روحانی که در نشست مجازی «گفتگو‌های مدیترانه‌ای» صحبت می‌کرد، گفت: «در خصوص بازگشت مجدد ایالات متحده به برجام باید بگویم، امریکا از برجام خارج شده است، اما از سازمان ملل خارج نشده است و به عنوان عضوی از سازمان ملل و شورای امنیت تعهدات و وظایفی برعهده دارد و یک قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت وجود دارد که امریکا باید به عنوان عضو دائم شورای امنیت به آن پایبند باشد.» به گفته ظریف، ایالات متحده به‌شدت این قطعنامه را نقض کرده، زیرا دولت ترامپ یک دولت سرکش است… قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت باید اجرا شود.»

برلین خفه نشد!

ظریف به شرط و شروطی که امریکایی‌ها برای بازگشت به برجام گذاشته‌اند، اشاره کرده و می‌گوید: «امریکا در جایگاهی نیست که بخواهد برای آن شرط بگذارد. ایالات متحده باید نقض قوانین بین‌المللی را متوقف کند. چنین چیزی اصلاً نیاز به مذاکره ندارد.»‌ظریف می‌گوید که «ما در خصوص توافقی که قبلاً درباره آن مذاکره کردیم وارد مذاکره مجدد نخواهیم شد.»‌او توضیح داده است: «مذاکره بده و بستان است. اینطور نیست که یک طرف بخواهد و طرف دیگر انجام بدهد. حقیقت اینجاست که امریکا و کشور‌های اروپایی به دنبال ۱۰+۲۰ سال محدودیت هستند. ما با هیچ یک از آن موافقت نکردیم و با میانه آن موافقت کردیم، ۱۰ سال و چند سال اضافی. این موضوع دو سال مذاکره بوده است. چنین چیزی هرگز قابل مذاکره نیست. تمام.» او به بحث‌هایی که در امریکا و اروپا درباره مذاکره بر سر برنامه موشکی و مسائل منطقه نیز مطرح شده، پاسخ داده و می‌گوید که مسئله برنامه موشکی ایران و امنیت منطقه موضوعی بود که طرفین مذاکره به عمد انتخاب کردند به آن نپردازند و دلیل آن این نبود که می‌خواستند به ایران امتیاز دهند بلکه به خاطر آن بود که طرفین مقابل آمادگی نداشتند رفتار‌های شرورانه خود را در این حوزه متوقف کنند. وی افزود: «آیا غرب آمادگی دارد اقدامات شرورانه خود را در منطقه متوقف کند؟ از آنجایی که آمادگی چنین چیزی را نداشتند ما این موضوعات (موشکی و امنیت منطقه) را کنار گذاشتیم. هر وقت آمادگی پیدا کردند به مسئله اقدامات شرورانه خود در منطقه رسیدگی کنند، آن وقت می‌توانند درباره چیز‌های دیگر وارد گفتگو شوند. تا زمانی که چنین چیز‌هایی را کنار نگذاشته‌اند، خفه شوند.» هنوز یک روز از سخنان ظریف نگذشته بود که «هایکو ماس» وزیر خارجه آلمان یک بار دیگر گفت آلمان به دنبال یک جایگزین و توافق هسته‌ای گسترده‌تر با ایران است، زیرا به ادعای او توافق فعلی دیگر کافی نیست. وی در مصاحبه با مجله «اشپیگل» مدعی شد: «شکلی از «توافق هسته‌ای پلاس» نیاز است که مطابق با منافع ما است. ما از ایران انتظارات روشنی داریم؛ نبود سلاح هسته‌ای و همچنین نبود هیچ برنامه موشک بالستیک که کل منطقه را تهدید می‌کند. ایران همچنین باید نقش دیگری در منطقه بازی کند.»

بایدن: سخت می‌شود

در واشنگتن، روز پنج‌شنبه، سی‌ان‌ان هم به منابع خبری پیوست که از قول مقام‌های ارشد امریکایی، اسرائیل را مسئول ترور محسن فخری‌زاده می‌دانند. جو بایدن در اولین موضع‌گیری درباره ترور محسن فخری‌زاده، دانشمند هسته‌ای ایران، بدون اشاره به بحث‌هایی که درباره نقش اسرائیل در این ترور وجود دارد، گفت که نمی‌داند ترور فخری‌زاده چه تأثیری بر اختلافات میان ایران و امریکا خواهد گذاشت. او البته به جای ترور، از واژه کشتن استفاده کرد و در حالی که به همراه معاونش کامالا هریس در مصاحبه‌ای با سی‌ان‌ان حاضر شده بود، تأیید کرد که حل مسائلی که بین امریکا و ایران وجود دارد «دشوار خواهد بود.» بایدن تأکید کرد: «من فکر می‌کنم همه این چیز‌ها بسیار دشوار خواهند بود. اما یک چیز را می‌دانم، ما نمی‌توانیم این کار را تنهایی پیش ببریم. برای همین باید بخشی از یک گروه بزرگ‌تر باشیم. نه فقط در مورد ایران، بلکه همین طور در خصوص روسیه و چین و بسیاری مسائل دیگر.»

‌رئیس‌جمهور در آستانه ورود به کاخ سفید انتقاد از دونالد ترامپ را برای خروج از برجام تکرار کرده و گفته که «او از توافق خارج شد تا توافقی سختگیرانه‌تر به دست بیاید، و چه به دست آمد؟»‌او گفت که آن‌ها توانایی هسته‌ای‌شان را بالا بردند و دارند به این توانایی می‌رسند که مواد لازم برای سلاح هسته‌ای داشته باشند و البته مسئله موشکی هم که هست. دیروز به فاصله یک روز بعد از گفت‌وگوی بایدن با سی‌ان‌ان، آژانس در گزارشی که چندمین گزارش از این نوع در هفته‌های اخیر است به کشور‌های عضو گفته است که ایران به اطلاع دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل رسانده است که قصد نصب سه آبشار دیگر از سانتریفیوژ‌های پیشرفته IR-۳m در نیروگاه زیرزمینی خود در نطنز را دارد. به گزارش رویترز، آژانس همچنین گفته که ایران به اطلاع آژانس رسانده که اپراتور نیروگاه غنی‌سازی سوخت در نطنز قصد دارد که نصب سه آبشار IR-۳ را آغاز کند.

بورل: ایران حق دارد احساس خیانت کند

سرعت گرفتن برنامه هسته‌ای ایران به خصوص بعد از طرح جدید مجلس، باعث شده که اروپاییان به فکر برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام بیفتند. سخنگوی ارشد جوزف بورل، کمیسیونر سیاست خارجی اتحادیه اروپا از احتمال برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح وزیران خارجه، ظرف یک ماه آینده خبر داده و البته گفته که این نشست به صورت غیر رسمی خواهد بود. پپیش از این سرویس اقدام سیاست خارجی اروپا گفته بود این نشست در ۲۶ آذر برگزار خواهد شد. همزمان، در بروکسل، جوزف بورل درباره تأثیر ترور شهید محسن فخری‌زاده بدون اینکه ترور دانشمند هسته‌ای ایران را محکوم کند، گفت که ایرانی‌ها حق دارند حس کنند به آن‌ها خیانت شده است. بورل که دیروز با «یورو نیوز» گفتگو می‌کرد، گفت: «کسی که این کار را کرده، قطعاً برای تسهیل گفتگو این کار را نکرده است. قطعاً کسانی هستند که منافع‌شان در برقرار نماندن این توافق است؛ منافع خیلی‌ها در گرو آن است که این توافق پابرجا نماند.» وی افزود: اروپا بسیار مشتاق است که برجام دوام بیاورد. من می‌بایست این توافق را زنده نگاه می‌داشتم؛ توافقی که کمی به‌خواب زمستانی رفته، اما نمرده است.